MÃ ĐỀ

1.   Tên khoa học

Plantago major L. [1]

2.   Tên khác

Bông mã đề, Mã đề trồng [1]

3.   Họ thực vật

Họ Mã đề - Plantaginaceae [1]

4.   Đặc điểm thực vật

         Cây thảo, sống hàng năm, có thân ngắn. Lá mọc thành hình hoa thị, hình trứng. Cụm hoa mọc ở kẽ lá thành bông có cán dài hơn lá. Quả nang, hình chóp thuông; hạt hơi dẹt, màu nâu hoặc đen bóng [2].

5.   Phân bố, sinh thái

Mọc hoang và trồng ở hầu khắp các tỉnh [1]

6.   Bộ phận dùng

Lá, cụm hoa, hạt [1]

7.   Công dụng

         Chữa ho, viêm khí quản, viêm thận và viêm bàng quang, bí tiểu tiện hay tiểu tiện ra máu, phù thũng, tiêu chảy, ra mồ hôi [1]

8.   Thu hái

Lá thu hái vào lúc cây sắp ra hoa hoặc đang có hoa. Hạt thu quả già [2]

9.   Chế biến

Phơi hoặc sấy khô [2]

10.   Thành phần hóa học

10.1.   Iridoid

Trong lá Mã đề, hai hợp chất iridoid đã được phân lập là aucubin và catalpol [2].

10.2.   Flavonoid

Trong Mã đề người ta phân lập được 9 hợp chất flavonoid như apigenin, quercetin, phantaginin [2].

11.   Tác dụng dược lý

Trong mô hình in vitro, cao chiết hạt Mã đề có tác dụng bảo gan và chống ngộ độc nấm Amanita [1].

Trong mô hình in vitro, cao chiết Mã đề có tác dụng kháng khuẩn đối với Escherichia coli và  Staphylococcus aureus [1].

12.   Tài liệu tham khảo

[1] Danh lục cây thuốc Việt Nam (2016), NXB Khoa học và Kỹ thuật, trang 556.
[2] Cây thuốc và động vật làm thuốc Việt Nam (2006), tập 2, NXB Khoa học và Kỹ thuật, trang 203-207.

---