Cây bòn bọt là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?

Cây bòn bọt không chỉ nổi tiếng bởi sự đa dạng trong việc hỗ trợ chữa trị nhiều loại bệnh khác nhau như tiêu chảy, rối loạn tiêu hoá, khó tiêu,... mà còn trong việc sở hữu các thành phần hoá học độc đáo. Cùng tìm hiểu chi tiết hơn về loại cây này qua bài viết dưới đây.

I. Giới thiệu về cây bòn bọt

Cây Bòn bọt có tên khoa học là Glochidion eriocarpum Champ. Nó còn được biết đến với các tên gọi khác như cây bọt ếch, chè bọt hoặc cây sóc. Đây là một loài cây thuộc họ Thầu dầu (Euphorbiaceae). Cây này thường được tìm thấy ở một số khu vực ẩm ướt của Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam.

1.1 Đặc điểm thực vật

Cây bòn bọt thường có kích thước nhỏ đến vừa, thường cao từ 1 đến 5 mét, tùy thuộc vào điều kiện môi trường và điều kiện sinh thái cụ thể. Thân cành nhỏ, mảnh và mềm mại, cành non màu đỏ tím với rất nhiều lông trắng, cành già màu xanh nhạt. Lá của nó thường hình bầu dục đến hình bầu dục thuôn, có đầu nhọn, dài 6-8cm, rộng 2-3cm.

Hình ảnh cây bòn bọt

Lá có mặt trên màu xanh sáng và mặt dưới màu xanh nhạt, có thể có những đốm nhỏ, cả hai mặt đều có nhiều lông ngắn màu trắng nhưng mặt dưới thường sẽ nhiều hơn. Lá thường được sắp xếp xen kẽ trên cành.

Hoa của cây bòn bọt thường mọc từ nách lá hoặc ở cuống lá, tụ thành các đốm hoa nhỏ màu trắng hoặc màu vàng với khoảng 3 đến 4 hoa.  Hoa đực có cuống ngắn, màu trắng, dài 5mm với 6 lá đài màu vàng nhạt. Quả là quả nang, có hình dạng và kích thước nhỏ, màu xanh và sau khi chín có thể chuyển sang màu đỏ hoặc màu đen.

Những đặc điểm này có thể biến đổi tùy thuộc vào điều kiện môi trường và vùng đất cụ thể mà cây Bòn bọt sinh sống.

1.2 Phân bố, thu hái và chế biến 

Cây bòn bọt có thể ra hoa và quả mọi tháng trong năm nhưng thường xuất hiện vào tháng 4 đến tháng 7. Loài cây này thường mọc tự nhiên ở rừng nguyên sinh, vùng núi, khu rừng thấp và thậm chí ở gần sông.

Cây bòn bọt chứa nhiều thành phần dược liệu độc đáo

Cây xuất hiện ở một số khu vực ẩm ướt của Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam, Lào, Campuchia, Thái Lan và các khu vực. Ở Việt Nam, phạm vi phân bố của cây bao gồm các vùng từ Quảng Ninh, Ninh Bình, Hà Nội, Phú Thọ, Hải Dương cho tới Lâm Đồng.

Cây bòn bọt được thu hái để sử dụng cho mục đích dân dụng hoặc y học truyền thống. Cành và lá có thể sử dụng tươi hoặc phơi khô dùng dần, không cần chế biến gì đặc biệt. Còn đối với rễ, sau khi thu hoạch về cần rửa sạch, cắt nhỏ và phơi khô.

1.3 Thành phần hoá học

Cây bòn bọt có thành phần hóa học phong phú, bao gồm các hợp chất có tính chất sinh học và dược lý. Dưới đây là một số thành phần hóa học chính có thể được tìm thấy trong cây bòn bọt:

• Alkaloid: Cây bòn bọt chứa các alkaloid với tác dụng giảm đau, chống viêm và giãn cơ.
• Flavonoid: Các flavonoid là một nhóm hợp chất tự nhiên rất phổ biến trong cây cỏ và có tính chất chống oxy hóa mạnh mẽ. Chúng thường được tìm thấy trong lá và quả của cây bòn bọt.
• Tannin: Tannin là một loại hợp chất có thể tìm thấy trong vỏ cây, lá và quả. Chúng có thể có tác dụng chống vi khuẩn và chống viêm.
• Acid: Cây bòn bọt cũng chứa một số axit hữu cơ như axit amin và axit hữu cơ khác, có thể đóng vai trò trong các hoạt động sinh học của cây.
• Polysaccharide: Các polysaccharide có thể được tìm thấy trong cây bòn bọt, chúng có thể có ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ nước và dinh dưỡng của cây.
• Protein: Protein là một phần quan trọng trong thành phần hóa học của cây Bòn bọt, cung cấp nguồn dinh dưỡng cho cơ thể.

II. Cây bòn bọt có tác dụng gì?

Cây bòn bọt có vị đắng và se, tính bình, tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu và chống độc. Dưới đây là chi tiết từng công dụng của cây bòn bọt cùng với cách sử dụng tương ứng:

2.1 Chữa tiêu chảy và bệnh đường ruột

Trong y học dân gian, cây Bòn bọt thường được sử dụng để điều trị các tình trạng tiêu chảy và các vấn đề liên quan đến đường ruột như bệnh viêm ruột, đau bụng, tiêu chảy, phân sống, khó tiêu và sôi bụng.

Hướng dẫn sử dụng:

• Lá hoặc rễ tươi của cây được rửa sạch và sắc nhỏ.
• Cho khoảng 10-15g lá hoặc rễ vào nước sôi và đun sôi trong khoảng 10-15 phút.
• Lọc bỏ cặn và uống nước thu được, có thể thêm mật ong hoặc đường để cải thiện hương vị.

2.2 Chữa vết rắn độc cắn

Theo dân gian, các thành phần trong cây có thể giúp giảm đau và chống độc sau khi bị rắn cắn. Tuy nhiên, việc này cần được thực hiện dưới sự giám sát của các chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Hướng dẫn sử dụng: 

• Cách 1: Có thể  giã lá tươi vắt nước uống, bã đắp vết thương.
• Cách 2: 100g lá bòn bọt khô đem sắc với 900ml nước, cô còn lại 300ml. Ngày dùng trung bình 100ml nước sắc tương đương với hơn 30g lá khô.

Cây bòn bọt có nhiều tác dụng dược tính hiệu quả

2.3 Chống vi khuẩn và viêm

Các hợp chất trong cây bòn bọt có thể giúp giảm vi khuẩn và viêm, được sử dụng để làm lành vết thương hoặc làm giảm viêm nhiễm tại vùng bị tổn thường

Hướng dẫn sử dụng:

• Nghiền lá hoặc rễ của cây bòn bọt khô thành bột mịn.
• Trộn với nước để tạo thành một hỗn hợp đặc quyện.
• Rửa sạch vết thương, bôi lên vùng da bị viêm nhiễm hoặc vết thương.

2.4 Giảm sốt

Trong một số trường hợp, cây Bòn bọt cũng được sử dụng để giảm sốt và các triệu chứng liên quan đến cảm lạnh, giúp làm dịu cảm giác không thoải mái khi bị sốt.

Hướng dẫn sử dụng:

• Sử dụng lá hoặc rễ tươi của cây Bòn bọt và nấu thành trà, 
• Uống trà khi cần thiết để giảm sốt.

>> Tìm hiểu ngay: Cây tai chuột - Dược liệu độc đáo với công dụng bất ngờ

III. Lưu ý khi sử dụng cây bòn bọt

Khi sử dụng cây bòn bọt cho mục đích điều trị hoặc sử dụng trong y học dân gian, cần lưu ý các điều sau để đảm bảo an toàn và hiệu quả:

Lưu ý khi sử dụng cây bòn bọt

• Trước khi sử dụng, hãy nghiên cứu kỹ về cây bòn bọt để hiểu rõ về tính chất, công dụng và cách sử dụng. Đảm bảo rằng bạn hiểu rõ các tác dụng phụ có thể xảy ra.
• Luôn tuân thủ hướng dẫn sử dụng đúng liều lượng và cách dùng cho cây bòn bọt. Không vượt quá liều lượng được khuyến nghị và không sử dụng quá thời gian được chỉ định.
• Nếu bạn đang sử dụng bất kỳ loại thuốc nào khác, hãy thảo luận với bác sĩ của bạn về bất kỳ tương tác thuốc có thể xảy ra khi sử dụng cây bòn bọt.
• Trước khi sử dụng lần đầu, hãy thử nghiệm một lượng nhỏ của cây bòn bọt để xác định có bất kỳ phản ứng dị ứng nào không. Nếu có bất kỳ dấu hiệu dị ứng nào, ngưng sử dụng ngay lập tức và tham khảo ý kiến của bác sĩ.
• Chọn cây bòn bọt từ nguồn cung cấp đáng tin cậy và đảm bảo rằng chúng được thu hái một cách an toàn và chất lượng.
• Bảo quản cây bòn bọt ở nơi khô ráo, thoáng mát và tránh ánh sáng trực tiếp để bảo quản chất lượng của nó.

Trước khi sử dụng cây bòn bọt hoặc bất kỳ cây thuốc nào khác, hãy tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn và hiệu quả, phù hợp với tình trạng sức khỏe cụ thể của bạn. Lưu ý, các bài thuốc từ cây bòn bọt chỉ mang tính chất tham khảo và hỗ trợ, không thay thế các biện pháp điều trị chính thống hay thuốc Tây y.

||Tham khảo bài viết khác:

• Cây xạ can là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?
• Cây Vọng Cách là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?
• Cây dành dành và top 7+ bài thuốc chữa bệnh hiệu quả