Cây đơn châu chấu - Vị thuốc quý trong kho tàng thuốc dân gian!

Cây đơn châu chấu thảo dược được áp dụng rộng rãi trong bài thuốc chữa ho, viêm họng, viêm amidan, viêm khớp, viêm thận…..Để hiểu hơn về công dụng cũng như các bài thuốc kinh nghiệm từ dược liệu đơn châu mời bạn cùng tìm hiểu với chúng tôi qua bài chia sẻ dưới đây.

Cây đơn châu chấu thảo dược quý trong y học  

Thông tin chung 

Tên tiếng Việt: Đơn châu chấu 

Tên khoa học: Aralia armata (Wall.) Seem. Cây thuộc họ nhân sâm Araliaceae.

Tên gọi trong dân gian: cây đuống, cẩm giảng, rau gai, cây cuồng, đinh lăng gai, độc lực, cây răng, cầm giàng…. 

Đặc điểm 

Cây nhỏ mọc theo từng bụi, cao trung bình từ  1 -  2m. Thân cây cứng, có phân cành, bề mặt thân có gai cong, lá mọc so le, học kép có lông bao phủ bên ngoài, lá hình trứng, đầu nhọn viền lá có răng cưa, có gân nhỏ giữa lá, gân lá có gai. Cuống lá có bẹ kèm theo gai nhỏ mọc xung quanh. Hoa có màu vàng nhạt hoặc màu lục. Quả tròn khi chín có màu đen dài từ 3 - 4mm. 

Hiện nay trên thế giới có hơn 50 loài Aralia L. chúng được phân bố nhiều tại khu vực cận nhiệt đới và khu vực nhiệt đới trên thế giới. Ở Việt Nam cây đơn châu chấu mọc nhiều ở vùng trung du, miền núi cao, ven rừng hay tại các nương rẫy, nhiều nhất ở các tỉnh như Cao Bằng, Hà Giang, Lạng Sơn, Hòa Bình, Thái Nguyên, Tuyên Quang…. 

Thành phần hóa học và bộ phận làm thuốc 

Trong nhiều nghiên cứu đã chỉ ra trong thành phần của đơn châu chấu có chứa nhiều hoạt chất có lợi cho sức khỏe nổi bật có thể kể tới như: 

• 84,5g nước
• 2,5g chất xơ
• 1,5g tro
• 1,65mg caroten
• 12,5mg vitamin C
• 8,3 glucid

Bên cạnh đó trong rễ cây còn chứa genin acid oleanolic và saponin triterpen do chứa nhiều thành phần hóa học có lợi cho sức khỏe nên ngoài việc sử dụng làm thức ăn chúng còn là nguyên liệu chữa bệnh phổ biến đặc biệt là phần rễ, vỏ rễ, nõn thân, lá. 

Trái ngược với phần lá được sử dụng dưới dạng tươi thì phần rễ sau khi thu hoạch về sẽ được rửa sạch, thái mỏng rồi phơi khô và sử dụng tùy theo mục đích. 

Hình ảnh cây đơn châu chấu 

Tác dụng cây đơn châu chấu

Trong y học cổ truyền 

Theo đông y đơn châu chấu có vị đắng, hơi cay cùng với tính ấm mang đến khả năng khử độc: 

• Phần thân và lõi cây có công dụng bồi bổ sức khỏe 
• Vỏ rễ giúp thanh nhiệt giải độc, trừ thấp, khu phong, tán ứ, tiêu thũng. 
• Rễ có chứa thành phần kháng sinh mang đến khả năng giải độc. 
• Lá cây hỗ trợ cải thiện tình trạng mụn nhọt ngoài da. 
• Quả đơn châu chấu thường được tán thành bột mịn để làm thuốc chống ngạt mũi….

Trong y học hiện đại 

Không chỉ với đông y, theo y học hiện đại nó cũng là loại thảo dược mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe như: 

• Kích thích hệ miễn dịch 
• Kháng viêm, ức chế quá trình gây viêm đối với người đang mắc bệnh mãn tính. 
• Công dụng làm teo tuyến ức 
• Kháng khuẩn với những bệnh nhân bị phế cầu khuẩn và liên cầu khuẩn tan máu. Với các hoạt chất như saponin triterpen và genin acid oleanolic trong rễ có khả năng chống viêm mãn tính, cấp tính. 

Bên cạnh đó vỏ rễ đơn châu chấu đã được nghiên cứu và chứng minh độ hiệu quả trên 50 bệnh nhân mắc viêm màng bồ đào gồm có: bệnh viêm màng bồ đào toàn bộ, viêm hắc võng mạc và viêm mống mí mắt thể mi cấp. Trong đó viêm mống mắt, viêm màng bồ đào toàn bộ và viêm mống mí mắt thể mi cấp là 3 thể bệnh mang lại kết quả rõ rệt nhất.

Vỏ rễ đơn châu chấu chữa viêm màng bồ đào

7 Bài thuốc chữa bệnh từ cây đơn châu chấu 

Cây đơn châu chấu chữa bệnh gì? Tùy vào từng thể bệnh để chữa bệnh với loại thảo dược này bạn có thể tham khảo một trong các bài thuốc dưới đây: 

• Bài thuốc trị viêm khớp: Chuẩn bị 15 - 30g rễ đơn châu chấu khô sắc lấy nước uống mỗi ngày. Nếu muốn tăng hiệu quả và đẩy nhanh tốc độ điều trị người bệnh có thể kết hợp thêm 10g lá mặt quỷ + 10g xà cừ. 
• Bài thuốc chữa hen suyễn: Nguyên liệu cần có gồm 12g rễ đơn châu chấu + rễ cây han tía và rễ cây ngấy tía mỗi vị 8g. Tất cả thảo dược trên phơi khô, cắt nhỏ rồi sắc lấy nước uống, thực hiện bài thuốc thường xuyên để kiểm chứng hiệu quả.
• Bài thuốc cải thiện tình trạng bí tiểu, chữa bệnh bạch cầu: dùng 8 - 12g rễ đơn châu chấu sắc cùng nước lọc. Nước thuốc thu được uống hết trong ngày, kiên trì thực hiện trong vài tháng sẽ thấy hiệu nghiệm. 
• Bài thuốc chữa viêm amidan, viêm họng, ho lâu ngày: chuẩn bị rễ đơn châu chấu + vỏ cây khế chua mỗi thứ 20g, sắc thảo dược trên lấy nước uống. Áp dụng với liệu trình từ 3 - 5 ngày nếu không có hiệu quả nên dừng lại và chủ động đi khám sớm. 
• Bài thuốc chữa phù thũng: nguyên liệu chữa bệnh gồm 12g rễ đơn châu chấu, 10kg thóc lép + 10 lá cối xay. Sao vàng dược liệu rồi lấy nước uống hàng ngày cho tới khi bệnh dần cải thiện. 
• Bài thuốc chữa sưng đau vú do tắc tuyến sữa: 
• Rễ đơn châu chấu, lá mua đỏ, kim ngân, bồ công anh mỗi loại 20g. 
• 10g vỏ rễ cây sản 
• Ít nước vo gạo 
• Cách thực hiện đơn giản bạn chỉ cần rửa sạch nguyên liệu sau đó giã nát cùng chút muối trắng lấy bã đắp lên vùng bị sưng. Thực hiện ngày 2 lần sẽ thấy tình trạng sưng đau nhanh chóng được cải thiện. 
• Bài thuốc chữa rắn cắn: chuẩn bị vỏ rễ đơn châu chấu giã lấy nước uống còn phần bã đắp lên chỗ bị cắn 

Nhìn chung cây đơn châu chấu mang đến nhiều công dụng tốt cho sức khỏe nhưng không nên quá lạm dụng bởi nó có thể gây tác dụng phụ không mong muốn. Chính vì vậy để đảm bảo an toàn cho sức khỏe bản thân và gia đình tốt nhất trước khi sử dụng nên tham khảo ý kiến từ bác sĩ đông y để được tư vấn về liều lượng và cách dùng phù hợp. 

Xem thêm:

• Cây chìa vôi: Dược liệu quý chữa xương khớp và thoát vị đĩa đệm
• Xương rồng Nopal là cây gì? Hình ảnh, đặc điểm, chữa bệnh gì?
• Cây mật gấu – Dược liệu quý hiếm “đắng” nhưng giã tật