Cây kim anh loại cây mọc theo bụi ở các đồi núi cao tại các tỉnh vùng núi phía Bắc nhưng ít ai biết rằng nó lại chính là dược liệu mang đến nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Cùng Dược Thái Minh tìm hiểu xem đó là những công dụng nào nhé!
I. Thông tin cơ bản về cây kim anh
- Tên thường gọi: kim anh
- Tên gọi khác trong dân gian: hồng vụng, mác nam, thích lê tử, kim anh tử.
- Tên khoa học: Rosa laevigata Michx
Hình ảnh dược liệu kim anh trong thực tế
- Là thực vật thân nhỏ, cây mọc theo bụi với chiều cao trung bình từ 70 - 100m. Vỏ thân màu nâu hoặc xám nhạt, có nhiều gai.
- Lá xanh mọc so le nhau, mỗi phiến hình trứng hoặc hình bầu dục. Mép lá có nhiều khía nhọn, phần mặt trên lá màu đậm hơn so với mặt dưới.
- Hoa trắng, to, có mùi thơm nhẹ, cuống hoa màu vàng nhạt có lông tơ mịn bao phủ.
- Quả to dài hình trứng bên ngoài quả có nhiều lông và gai, bên trong quả có nhiều hạt.
- Hiện nay, cây được tìm thấy nhiều tại Cao Bằng, Lạng Sơn. Ngoài ra, ở một số địa phương cây còn được trồng với mục đích làm hàng rào.
- Mùa hoa thường vào tháng 3 - tháng 6 hàng năm, mùa quả sẽ từ tháng 7 - tháng 9.
Quả kim anh là bộ phận được sử dụng phổ biến trong đông y, bên cạnh đó tùy vào từng thể bệnh người ta cũng có thể sử dụng rễ hoặc lá cây để làm thuốc trong đông y.
Tầm tháng 7 - 9 hàng năm là thời điểm tốt nhất để thu hoạch quả kim anh. Khi này quả có màu nâu đỏ, vỏ ngoài nhẵn bóng có nhiều nếp nhăn, bên trong quả nhẵn cứng có vị chua chát hoặc hơi ngọt. Hoặc có thể nhận biết quả đã đến ngày thu hoạch bằng cách nhìn vào cuống nếu cuống đã rụng hết cánh hoa là có thể thu hoạch.
Quả sau khi được mang về sẽ được bọc vào túi vải, xóc mạnh cho gai rụng hết rồi bổ đôi quả, bỏ hạt và lớp lông tơ bên trong quả. Sau đó đem sấy hoặc phơi khô, bảo quản dùng dần.
||Xem thêm: Hoàng bá nam là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?
II. Cây kim anh có tác dụng gì?
2.1 Trong y học cổ truyền
Theo đông y, kim anh có vị chua, tính bình, không chứa độc tố được quy vào 3 kinh tỳ, phế thận. Mang đến công dụng:
- Bổ thận, tráng dương, ích tinh thủy, cố tinh, dưỡng khí huyết, bổ ngũ tạng, sinh tân dược….Chính vì thế nó luôn là dược liệu xuất hiện trong các bài thuốc chữa yếu sinh lý hoặc chứng rối loạn xuất tinh, xuất tinh sớm, suy giảm chức năng sinh lý nam giới.
- Khả năng chữa bệnh sa tử cung và sa trực tràng khi kết hợp với ngũ vị tử.
- Cải thiện tình trạng tiểu đêm nhiều lần, tiểu rắt, tiểu són. Giúp tăng cường khí huyết, dưỡng huyết.
- Hỗ trợ điều trị cho trường hợp bị tỳ hư hoặc đại tiện phân lỏng, cải thiện hoạt động của hệ tiêu hóa, người bị suy nhược cơ thể do chức năng thận bị suy giảm.
- Công dụng đối với nữ giới ra khí hư bất thường, cải thiện chức năng sinh lý nữ giới và bệnh phụ khoa khác như khí hư bạch đới.
Kim anh - vị thuốc mang đến nhiều công dụng chữa bệnh khác nhau
2.2 Trong y học hiện đại
Bên cạnh công dụng trong đông y, xét về tính dược lý kim anh còn có các công dụng khác như:
- Khả năng kháng khuẩn: nước sắc trực tiếp từ vị thuốc này có tính kháng khuẩn cực cao đặc biệt là các vi khuẩn gây hại như tụ cầu vàng, e.coli. Ngoài ra, nó còn có hiệu quả trong việc ức chế sự sinh sản của virus gây bệnh cúm.
- Ngăn ngừa bệnh xơ vữa động mạch: đối với người bị xơ vừa động mạch do ăn quá nhiều cholesterol có thể được cải thiện bằng quả kim anh ngay tại nhà. Sau 2 - 3 tuần điều trị có thể khiến nồng độ cholesterol và beta-lipoprotein trong máu giảm đi.
III. Bài thuốc chữa bệnh từ dược liệu kim anh
- Bài thuốc chữa tiêu chảy, suy nhược thần kinh, di tinh, mộng tinh, hoạt tinh
Chuẩn bị:
- 500g kim anh tử
- 250g củ ba kích
- 50g tua sen
Cách thực hiện:
- Đem sao vàng dược liệu kim anh và ba kích, tiếp theo bọc vào túi vải cùng tua sen rồi sắc chung với 3000ml nước cho tới khi thuốc cạn còn 1000ml thì tắt bếp. Lọc riêng bã, riêng nước.
- Sắc thuốc lần 2: lấy bã thuốc đã sắc ở lần đầu sắc tiếp với 1000ml nước lọc. Sắc trên lửa vừa khi thấy thuốc cạn còn 500ml tắt bếp.
- Trộn 2 nước thuốc sắc ở cả 2 lần với nhau, thêm vào đó khoảng 800g đường khuấy tan rồi cô đặc tiếp trên bếp cho đến lúc thuốc còn 1000ml là có thể sử dụng.
- Chia đều thuốc thành 2 lần uống trong ngày, mỗi lần chỉ uống tối đa 2 thìa canh.
Quả của cây kim anh bộ phận quen thuộc được sử dụng làm thuốc trong đông y
- Bài thuốc chữa tiểu đêm, tiểu rắt, tiểu són
Chuẩn bị:
- Kim anh, tua sen, tang phiêu tiêu mỗi vị 10g
- 12g sơn dược
Toàn bộ dược liệu vừa chuẩn bị trên đem phơi khô, sắc lấy nước uống trong ngày. Mỗi ngày 1 thang để bệnh sớm được cải thiện.
- Bài thuốc điều trị yếu sinh lý
- Chuẩn bị: kim anh + khiếm thực mỗi vị 10g
- Rửa sạch, phơi khô, tán thành bột mịn rồi viên thành từng viên vừa uống. Mỗi ngày uống 10 - 20 viên sẽ thấy hiệu quả.
- Bài thuốc chữa chứng tê mỏi chân tay, ra mồ hôi trộm, ù tai
Chuẩn bị:
- Cao kim anh từ 184g
- Khiếm thực, hoàng bá mỗi vị 180g
- Sơn dược + sa sâm nam mỗi vị 120g
- Táo nhân, hạt sen, mạch môn, tỏa dương, tri mẫu, hên tu, mẫu lệ, long cốt mỗi vị 75g
Trộn tất cả các dược liệu, tán thành bột mịn, làm thành viên hoàn ngày uống 6g.
- Bài thuốc chữa tiêu chảy, tỳ hư hoặc bệnh liên quan đến đường tiêu hóa
Chuẩn bị:
- Kim anh, bạch truật, đẳng sâm, phục linh mỗi vị 10g
- 15g hạt sen
Sắc tất cả dược liệu lấy nước uống trong ngày, mỗi ngày uống 1 thang sẽ thấy tình trạng bệnh cải thiện rõ rệt.
Ngoài những bài thuốc từ quả kim anh trên thì rễ và lá của dược liệu này cũng có thể sử dụng làm thuốc. Đối với phần rễ, rửa sạch, thái nhỏ, sao vàng rồi đem ngâm rượu thời gian ngâm càng lâu công dụng rượu càng tốt đặc biệt với trường hợp bị tê bì, đau bức chân tay. Còn với lá có thể chữa bệnh lở loét ngoài da, sưng tấy bằng cách giã nát và đắp lên vết thương.
IV. Lưu ý khi sử dụng cây kim Anh
Dùng dược liệu kim anh sẽ đạt hiệu quả cao như mong muốn đồng thời tránh gặp tác dụng phụ người bệnh cần lưu ý:
- Không sử dụng kim anh với người bị nhiệt thái quá
- Không sử dụng với người bị nóng trong, táo bón
- Trường hợp bị sốt, tiêu chảy cấp hoặc tiểu tiện không thông không nên dùng dược liệu này hoặc chỉ dùng khi có chỉ định từ bác sĩ.
Bên ngoài quả kim anh được bao phủ bởi lớp gai mỏng
Có thể thấy cây kim anh mang tới nhiều lợi ích tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên dược liệu này sẽ phản tác dụng hoặc gây ngộ độc nếu sử dụng sai cách hoặc quá lạm dụng. Chính vì thế, để đảm bảo an toàn người bệnh nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi có ý định dùng làm thuốc chữa bệnh.
||Tham khảo bài viết khác:
Cập nhật lúc: 2024/07/05
