Cỏ seo gà là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?

Cỏ seo gà tính mát, hơi đắng, có vị ngọt, mang lại nhiều tác dụng như thanh nhiệt, giải độc, cầm máu, thích hợp trong việc điều trị các bệnh như viêm dạ dày, viêm ruột, kiết lỵ, viêm gan, ngứa lở ngoài da,...Cùng tìm hiểu chi tiết về loài cây này qua bài viết dưới đây.

I. Tìm hiểu chung về cỏ seo gà

Cỏ seo gà hay còn có các tên gọi khác như là Phượng Vĩ Thảo, Theo Gà hoặc Phượng Vĩ. Đây là một loại cây thú vị thuộc họ Dương xỉ Polypodiaceae, với tên khoa học là Pteris multifida Poir. Tên "seo gà" xuất phát từ hình dáng của lá cây, có một cái seo giống như seo ở đuôi con gà, tạo nên một hình ảnh độc đáo và dễ nhớ.

1.1 Mô tả hình thái

Cỏ seo gà là một cây nhỏ, thân cỏ, thân cây mảnh mai và nhẹ nhàng, có thể phân nhánh nhưng không mạnh mẽ. Thường có chiều cao trung bình từ 15-25cm, tuỳ vào môi trường có thể có cây cao hơn.

Hình ảnh cây cỏ seo gà

Lá của cây thường mọc thành các chùm, mỗi chùm có thể chứa nhiều lá. Lá thường có hình chóp ngọn với các phần mở rộng dài và mảnh, tạo ra hình dáng giống như các "seo" ở đuôi con gà. Mép lá có răng cưa, thường màu xanh đậm, mặc dù có thể có một số biến thể với các màu sắc khác nhau như màu bạc hoặc màu xanh lá cây nhạt.

Lá của cỏ seo gà có kích thước nhỏ đến trung bình, thường dài khoảng 10-20 cm và rộng khoảng 5-10 cm. Cây có thể phát triển thành các chùm lá màu xanh dày đặc, tạo ra một cảm giác rậm rạp và nổi bật.

1.2 Phân bố và thu hái 

Cỏ seo gà phân bố rộng rãi ở nhiều khu vực trên thế giới, đặc biệt là ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Nó thường được tìm thấy trong các khu rừng ẩm ướt, ven sông, bờ biển và các vùng đất ẩm ướt khác. Cỏ seo gà thích hợp với điều kiện ánh sáng phần mát đến bán mát và đất tơi xốp, thường mọc thành cụm ở các nơi có độ ẩm cao. Seo gà mọc phổ biến ở miền Bắc và miền Trung nước ta.

Bộ phận dùng làm thuốc của cây là thân rễ và lá. Thân rễ nằm ngang dưới đất khoảng 3-4cm, hình cong queo và sần sùi, hơi cứng, vị ngọt và đắng, hơi tê cùng mùi hắc. Đào bộ phận này về thái mỏng, phơi khô hoặc sấy.

1.3 Thành phần hóa học

Cỏ seo gà chứa nhiều thành phần hoá học có thể có ảnh hưởng đến sức khỏe và có giá trị trong việc điều trị một số bệnh. Dưới đây là một số thành phần hoá học chính thường được tìm thấy trong cỏ seo gà:

Cỏ seo gà phổ biến và xuất hiện khắp mọi nơi

• Alkaloids: Một số loại alcaloid đã được phát hiện trong cỏ seo gà. Alcaloid có thể có tác dụng kháng khuẩn, giảm đau và có ảnh hưởng đến hệ thần kinh.
• Flavonoids: Flavonoid là một nhóm hợp chất thực vật có hoạt tính chống oxy hóa, chống vi khuẩn, kháng viêm và có thể giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương.
• Tannins: Tannin là một loại hợp chất có thể có trong cỏ seo gà, có thể có tác dụng chống vi khuẩn và chống viêm.
• Phenolic compounds: Cỏ seo gà cũng chứa một số hợp chất phenolic, có khả năng chống oxy hóa và có thể có lợi ích cho sức khỏe tim mạch.
• Terpenoids: Terpenoid là một nhóm hợp chất có thể có trong cỏ seo gà, và chúng có thể có các hoạt tính kháng vi khuẩn, chống viêm và chống ung thư.
• Saponins: Cỏ seo gà cũng có thể chứa một số lượng nhỏ các saponin, một loại hợp chất có thể có tác dụng chống vi khuẩn và có thể có lợi ích cho sức khỏe của da.

II. Tác dụng của cây cỏ seo gà

Cỏ seo gà mang lại nhiều lợi ích khác nhau, bao gồm giá trị kinh tế, giá trị dược liệu, khả năng sử dụng làm thực phẩm và lợi ích môi trường. Dưới đây là một số tác dụng của cây cỏ seo gà:

Cỏ seo gà có nhiều tác dụng cho sức khỏe

2.1 Giá trị kinh tế

Cỏ seo gà có thể được thu hái và bán trên thị trường làm cây cảnh để trang trí trong các khu vườn, công viên và không gian nội thất. Việc thu hoạch và bán cây cỏ seo gà có thể tạo nguồn thu nhập cho các nhà vườn và người kinh doanh cây cảnh. Ngoài ra, chiết xuất từ loại cây này còn được sử dụng làm chất chống oxy hóa trong các sản phẩm làm đẹp.

2.2 Giá trị dược liệu

Trong y học dân gian, cỏ seo gà được sử dụng như một loại dược liệu để điều trị một số vấn đề sức khỏe như viêm nhiễm, đau nhức và sưng tấy. Bên cạnh đó, chúng còn được dùng làm thuốc trị tiêu chảy, kiết lỵ, tẩy giun sán. Rễ và lá phơi khô đun sôi trong dầu mè được sử dụng để điều trị các bệnh ngoài da ở trẻ em.

Làm thực phẩm

Một số người còn sử dụng cỏ seo gà làm thực phẩm. Lá của cây được sử dụng như một loại rau ăn sống hoặc chế biến. Cây sau khi phơi khô sẽ là một loại nguyên liệu thô phổ biến cho các đồ uống thảo mộc, giúp giải nhiệt và củng cố chức năng gan.

2.3 Lợi ích môi trường

Cỏ seo gà có thể được sử dụng để bảo vệ đất và nước bằng cách giữ chặt đất và giảm sự xói mòn đất. Ngoài ra còn cung cấp một môi trường sống cho các loài động vật nhỏ và cải thiện sinh thái của khu vực mà nó mọc.

III. Cách dùng và liều dùng cỏ seo gà

Trong y học dân gian, cỏ seo gà thường được sử dụng dưới dạng thuốc sắc hay thuốc ngâm rượu. Lá của cây cỏ seo gà có thể được đun sôi trong nước để tạo thành nước sắc. Sau đó, nước sắc có thể được dùng để rửa vết thương, làm dịu da bị kích ứng hoặc bôi lên da để giảm viêm nhiễm. Cùng với đó cũng có thể uống để điều trị các vấn đề về tiêu hóa hoặc viêm nhiễm đường tiểu.

Ngày uống từ 12 đến 24g rễ hoặc lá khô, hoặc tùy thuộc vào hướng dẫn của người bán thuốc hoặc người chuyên môn.

IV. Các bài thuốc từ cỏ seo gà

Bạn có thể tham khảo một số bài thuốc từ cỏ seo gà trong y học dân gian như sau:

4.1 Chữa kiết lỵ ra máu, mủ

• Nguyên liệu: Cỏ seo gà 40g, dây mơ lông 30g, binh lang 10g, phèn đen 30g, hàn thẻ 10g. 
• Cách dùng: Sắc các nguyên liệu với 4 bát nước, đến khi còn 1 bát rưỡi thì chia thành 2 lần uống. Ngày uống 4 - 5 lần. Kiêng mỡ, cá tanh.

4.2 Chữa lở loét, bệnh ngoài da

• Nguyên liệu: Cỏ seo gà khô.
• Cách làm: Đốt thành than tán bột, trộn với dầu vừng rồi bôi. Ngoài ra cũng có thể dùng cây tươi giã đắp.

Cỏ seo gà được sử dụng trong các bài thuốc dân gian

4.3 Bỏng lửa, bỏng nước sôi thể nhẹ

• Nguyên liệu: 150g cỏ seo gà.
• Cách làm: Sao nguyên liệu qua than tồn tính, sau đó tán nhuyễn thành bột mịn, thêm dầu vừng và bôi vào vết bỏng.

4.4 Mày đay

• Nguyên liệu: 150g cỏ seo gà, 10g muối ăn.
• Cách làm: Rửa sạch nguyên liệu, sau đó đem nấu lấy nước và rửa chỗ bệnh.

4.5 Đao thương xuất huyết, chó nhà cắn bị thương

• Nguyên liệu: 30g lá cỏ seo gà, 30g lá tử hoa địa đinh.
• Cách làm: Mang tất cả nguyên liệu đem giã nhuyễn bôi vào vết thương.

4.6 Thống kinh

• Nguyên liệu: Cỏ seo gà 30g, gừng tươi 15g, trứng gà 1 quả, đường cát trắng 15g. 
• Cách làm: Đem cỏ seo gà và gừng tươi cùng chưng với nước, bỏ bã, nhân lúc còn sôi cho trứng gà, đường trắng vào đảo đều. Ngày uống 1 lần, liên tiếp trong 3 ngày.

4.7 Sa tử cung

• Nguyên liệu: cỏ seo gà, lá bạc thau, lớp da mỏng trong vỏ cây vông, kim ngân hoa, bấc lùng, vỏ quả bầu nậm, sáp ong, mỗi thứ một lượng bằng nhau.
• Cách làm: Cho tất cả nguyên liệu vào nồi đất, đổ nước ngập thuốc, sắc còn 1/3 rồi hòa sáp ong vào nước thuốc đang nóng, cho tan ra rồi uống. 

V. Lưu ý khi sử dụng cỏ seo gà

Khi sử dụng cỏ seo gà như một loại dược liệu hoặc thực phẩm, có một số lưu ý quan trọng bạn cần xem xét:

• Chọn cỏ seo gà từ các nguồn cung cấp tin cậy, đảm bảo rằng chúng không bị ô nhiễm hoặc bị pha loãng bằng các hóa chất độc hại.
• Trước khi sử dụng cỏ seo gà cho bất kỳ mục đích nào liên quan đến da hoặc vết thương, hãy đảm bảo rằng không có vấn đề về dị ứng hoặc tổn thương nào khác.
• Tuân theo hướng dẫn về liều lượng và cách sử dụng cụ thể từ người bán thuốc hoặc nhà thảo dược. Không sử dụng quá liều.
• Nếu bạn đang sử dụng thuốc hoặc bất kỳ chế phẩm y tế nào khác, hãy thảo luận với bác sĩ để đảm bảo rằng không có tương tác thuốc không mong muốn nào xảy ra.
• Thận trọng khi sử dụng cho phụ nữ mang thai hoặc cho con bú,hãy thảo luận với bác sĩ trước khi sử dụng cỏ seo gà, vì không đủ thông tin về an toàn của nó trong giai đoạn này.
• Theo dõi cẩn thận các phản ứng phụ sau khi sử dụng cỏ seo gà và ngừng sử dụng nếu có bất kỳ dấu hiệu không bình thường nào.
• Bảo quản cỏ seo gà ở nơi khô ráo và thoáng mát, tránh ánh sáng mặt trời trực tiếp và nhiệt độ cao.

Lưu ý rằng, việc sử dụng cỏ seo gà như một loại thuốc điều trị phải được thực hiện thật cẩn thận và nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia trước khi bắt đầu bất kỳ liệu pháp mới nào. Đặc biệt là nếu bạn đang dùng thuốc hoặc có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào khác.

||Tham khảo bài viết khác:

• Cây Chỉ Thiên là cây gì? Đặc điểm, Hình ảnh, chữa bệnh gì?
• Cây mộc thông là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?
• Bạch phục linh là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?