Củ nghệ là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, có tác dụng gì?

Từ lâu, củ nghệ đã được biết đến như một vị thuốc quý trong y học cổ truyền và là gia vị quen thuộc trong gian bếp Việt. Với màu vàng rực rỡ cùng hương vị nồng nàn, nghệ không chỉ mang đến hương vị độc đáo trong món ăn mà còn tiềm ẩn vô vàn tác dụng tuyệt vời cho sức khỏe nhờ đặc tính chống viêm và chống oxy hóa. Vậy củ nghệ có tác dụng gì? Cùng Dược Thái Minh tìm hiểu thêm về 10 lợi ích của nghệ đã đem tới cho đời sống sức khỏe.

I. Tìm hiểu chung về Củ nghệ

Củ nghệ có tên khoa học là Curcuma longa L. thuộc họ Zingiberaceae, có nguồn gốc từ Ấn Độ. Ngày nay, nghệ được trồng phổ biến ở nhiều quốc gia nhiệt đới như Nam Á và Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Nghệ cao khoảng 0.6 - 1 mét, thân rễ to và phân nhánh thành nhiều củ. Củ có màu vàng cam, bên trong chứa nhiều tinh chất quý giá.

Bẹ lá dài và nhọn, mọc thẳng lên từ rễ, phiến lá thuôn hẹp, 2 mặt nhẵn và mép lá uốn lượn.

Hầu như những lợi ích của nghệ đến từ hoạt chất curcumin với đặc tính chống viêm và chống oxy hóa. Chất curcumin cũng có khả năng làm giảm mức độ của hai loại enzyme gây viêm trong cơ thể. Từ đó ngăn chặn các tiểu cầu kết tụ lại với nhau để tạo thành cục máu đông. Vậy củ nghệ có mấy loại? Hiện nay trong thiên nhiên có rất nhiều loại khác nhau như nghệ đen, nghệ vàng, nghệ đỏ,...

Hình ảnh củ nghệ

II. Tác dụng của củ nghệ đối với sức khỏe

Các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu củ nghệ về nhiều khía cạnh và cho ra những kết quả bất ngờ về công dụng của dược liệu này, bao gồm:

- Giảm tình trạng khó tiêu

Curcumin có khả năng kích thích túi mật co bóp và giải phóng mật vào ruột non. Trong khi đó, mật đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa chất béo, giúp phân hủy chúng thành các dạng nhỏ hơn để dễ dàng hấp thu vào cơ thể. Khi lượng mật được sản xuất và bài tiết đầy đủ, hệ tiêu hóa sẽ hoạt động tốt hơn, giảm nguy cơ mắc khó tiêu, đầy hơi, tiêu chảy,...Một số nghiên cứu cho thấy uống nghệ 4 lần mỗi ngày trong 7 ngày có thể giảm triệu chứng đầy hơi và chướng bụng ở những người mắc chứng khó tiêu.

Một nghiên cứu gần đây đã xem xét hiệu quả của chất curcumin so với omeprazole, một loại thuốc dùng để giảm axit dạ dày dư thừa và điều trị chứng khó tiêu. Thử nghiệm nhỏ này cho thấy các bệnh nhân đều có những cải thiện tương tự về các triệu chứng tiêu hóa, cho dù họ dùng thuốc có chứa chất curcumin hay omeprazole hay kết hợp cả hai.

Nghệ giúp cải thiện tình trạng khó tiêu

- Tác dụng chống viêm

Củ nghệ tươi có tác dụng gì? Một trong những tác dụng phổ biến mà chắc hẳn ai cũng từng nghe về loại thảo dược này là khả năng chống viêm. Trong nhiều trường hợp, viêm có thể là một phản ứng tốt, do cơ thể tự bảo vệ mình như các vết sưng tấy xung quanh vết thương khi chúng lành lại hoặc các tế bào trong hệ thống miễn dịch chống lại bệnh tật. 

Nhưng khi tình trạng viêm diễn ra trong thời gian dài hơn, nó có thể có hại cho cơ thể và gây ra nhiều ảnh hưởng xấu đối với sức khỏe như đột quỵ, bệnh tim và tiểu đường loại 2. 

Các nhà khoa học đã xem xét tác dụng của chất curcumin đối với hệ thống miễn dịch và kết luận rằng, với liều lượng lớn - ví dụ, 1g mỗi ngày trong 8 tuần - nó có thể giúp giảm các dấu hiệu viêm ở những người có nguy cơ cao mắc các tình trạng sức khỏe mãn tính.

Củ nghệ, với thành phần chính là curcumin, có tác dụng chống viêm và chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp giảm sưng và đau do trĩ. Curcumin còn hỗ trợ làm lành vết thương, cải thiện tuần hoàn máu và ngăn ngừa nhiễm trùng, từ đó giảm các triệu chứng khó chịu của bệnh trĩ. Viên uống Cotripro ứng dụng tinh chất nghệ để mang lại hiệu quả hỗ trợ điều trị trĩ một cách tự nhiên và an toàn. Sử dụng viên uống này thường xuyên có thể giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn và hỗ trợ quá trình phục hồi.

- Tác dụng chống oxy hóa

Ăn củ nghệ tươi có tác dụng gì? Gốc tự do có thể tấn công và phá hủy các tế bào khỏe mạnh, dẫn đến nhiều bệnh lý nguy hiểm như ung thư, tim mạch, lão hóa... Curcumin trong nghệ tươi có khả năng trung hòa gốc tự do, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương và ngăn ngừa các bệnh tật.

Một nghiên cứu đã xem xét bốn thử nghiệm với hơn 300 người dùng chất curcumin mỗi ngày. Những người tham gia đã dùng trung bình 645 miligam chất curcumin trong khoảng thời gian từ 42 đến 84 ngày. Kết quả cho thấy rằng chất curcumin làm tăng đáng kể khả năng của cơ thể trong việc loại bỏ các gốc tự do và giảm lượng hoạt chất gây stress oxy hóa.

- Giảm đau do viêm xương khớp

Nhiều nghiên cứu cho thấy tác dụng chống viêm của chất curcumin trong nghệ có thể kiểm soát tình trạng viêm, đau, sưng và tổn thương khớp. Một đánh giá nghiên cứu năm 2021 đã chỉ ra rằng, curcumin có khả năng giảm đau khớp tương tự với thuốc chống viêm không steroid ở bệnh nhân bị viêm xương khớp và viêm khớp dạng thấp. 

Khi thực hiện một nghiên cứu nhỏ, những người tham gia bị viêm xương khớp sẽ uống 200 mg chất curcumin mỗi ngày, cùng với thành phần có nguồn gốc từ đậu nành để cải thiện sự hấp thụ. Sau 3 tháng, các triệu chứng của họ đã cải thiện trung bình lên tới 58% và họ có thể đi bộ xa hơn gấp 4 lần trong bài kiểm tra trên máy chạy bộ.

Một số nhà khoa học đang điều tra xem liệu chất curcumin có thể có khả năng giúp điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp hay không. Dạng viêm khớp này ít phổ biến hơn viêm xương khớp nhưng có liên quan chặt chẽ hơn với tình trạng viêm. 

Nghệ giúp giảm đau do viêm xương khớp

Uống củ nghệ tươi có tốt không? Trong một nghiên cứu thí điểm nhỏ với 45 người bị viêm khớp dạng thấp, những người tham gia đã uống 500 mg chất bổ sung curcumin mỗi ngày để tăng khả năng hấp thụ. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện curcumin có khả năng làm giảm đau nhức và sưng tấy hiệu quả hơn thuốc chống viêm diclofenac. Đáng ngạc nhiên là nó còn hiệu quả hơn cả curcumin và diclofenac cộng lại. Bởi vì đây chỉ là một nghiên cứu thí điểm nên độ tin cậy của nó không cao, vẫn cần có nhiều bằng chứng nữa để đánh giá hiệu quả của hợp chất này. 

- Hỗ trợ chống trầm cảm và tăng cường trí nhớ

Nếu bị trầm cảm, loại protein được gọi là yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc từ não (BDNF) sẽ giảm đi và bắt đầu co lại. BDNF còn đem tới khả năng giúp tăng cường trí nhớ và hỗ trợ học tập. Nghiên cứu đã thấy rằng curcumin có thể tăng mức BDNF và đảo ngược những thay đổi này.

Một nghiên cứu khác cũng chỉ ra curcumin có hiệu quả tương đương với fluoxetine (Prozac) trong việc giảm các triệu chứng trầm cảm. Curcumin làm tăng mức độ serotonin và dopamine - là những chất hóa học trong não giúp điều chỉnh tâm trạng và các chức năng khác của cơ thể.

- Giảm cholesterol cao

Nghệ có thể giúp cải thiện lipid bằng cách giảm cholesterol lipoprotein (LDL), chất béo trung tính và mức cholesterol toàn phần. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng uống chiết xuất nghệ hai lần mỗi ngày trong 3 tháng sẽ làm giảm cholesterol toàn phần, cholesterol lipoprotein mật độ thấp và chất béo trung tính ở những người thừa cân có cholesterol cao.

Nghệ hỗ trợ giảm cholesterol xấu trong máu

- Hỗ trợ hệ thống miễn dịch

Curcumin có thể hoạt động như một bộ điều biến miễn dịch, bằng cách tác động đến các tế bào miễn dịch quan trọng bao gồm tế bào T, tế bào B. Ngoài ra, curcumin dường như có khả năng làm giảm các hợp chất gây viêm được gọi là cytokine, những hợp chất này theo thời gian sẽ dẫn đến tổn thương liên quan đến chứng viêm. Khi tiêu thụ ở liều lượng thấp, curcumin có thể tăng cường phản ứng kháng thể và giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng.

- Giảm nguy cơ mắc bệnh tim

Uống củ nghệ tươi có tốt không? Khi tiến hành một nghiên cứu nhỏ, thử nghiệm trên những người khỏe mạnh ở độ tuổi 45 - 75, uống 2g curcumin mỗi ngày trong 12 tuần. Kết quả ghi nhận sự cải thiện chức năng của các tế bào nội mô, là tế bào chuyên biệt lót thành động mạch. Từ đó giúp tăng cường sức khỏe động mạch, lưu lượng máu và giảm nguy cơ suy tim. 

Một nghiên cứu khác với sự tham gia của 121 bệnh nhân đã trải qua phẫu thuật tim. Người ta phát hiện ra rằng những người dùng 4 g chất curcumin mỗi ngày trong 3 ngày trước khi phẫu thuật và 5 ngày sau đó có nguy cơ bị đau tim trong thời gian nằm viện thấp hơn 56% so với những người không dùng.

- Hỗ trợ ngăn ngừa tế bào ung thư phát triển

Theo các nhà khoa học, nghệ tươi có khả năng ngăn chặn sự phát triển của các tế bào khối u, đồng thời giúp enzym giải độc và hoạt động tốt hơn. Tuy nhiên, bệnh nhân đang điều trị ung thư nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi dùng, tránh ảnh hưởng đến thuốc hóa trị đang sử dụng.

- Phòng ngừa và điều trị bệnh tiểu đường typ 2 

Các nhà khoa học đã phát hiện, curcumin trong củ nghệ có tác dụng chống viêm và giữ cho lượng đường trong máu ở mức ổn định. Do đó, nghệ được xem như một phương thuốc giúp ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường typ 2.

Một nghiên cứu trên 240 người trường thành mắc tiền tiểu đường cho thấy, sau khi họ bổ sung curcumin trong 9 tháng, thì lượng đường trong máu giảm đáng kể. Việc dùng nghệ sẽ giúp người bệnh dễ kiểm soát bệnh hơn và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm do tiểu đường gây ra, điển hình như tổn thương thần kinh hoặc đục thủy tinh thể. 

III. Những lưu ý cần biết khi sử dụng nghệ tươi

Củ nghệ mang đến rất nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng nếu không dùng đúng cách và lạm dụng, thì sẽ gây nên nhiều ảnh hưởng xấu. Do đó người bệnh cần lưu ý những vấn đề sau:

• Tác dụng phụ của nghệ nhẹ bao gồm trào ngược axit, khó chịu ở dạ dày, tiêu chảy, đau đầu và chóng mặt  
• Dùng một lượng lớn nghệ tươi sẽ làm tăng đáng kể nồng độ oxalate trong nước tiểu và tăng nguy cơ hình thành sỏi thận 
• Vì nghệ có tác dụng làm loãng máu nếu bị rối loạn chảy máu thì không nên dùng
• Củ nghệ có thể tương tác với các loại thuốc bao gồm thuốc làm loãng máu, thuốc chống trầm cảm, thuốc kháng sinh, thuốc kháng histamin, thuốc trợ tim và phương pháp điều trị bằng hóa trị. Ngoài ra, chúng còn can thiệp vào thuốc trị tiểu đường và dẫn đến lượng đường trong máu thấp đến mức nguy hiểm
• Vì nghệ hạn chế hấp thu sắt nên không nên dùng nghệ nếu đang dùng chất bổ sung sắt 
• Củ nghệ mọc mầm có độc không? Khác với những loại củ khác, khi nghệ mọc mầm không chứa chất độc nào và có thể ăn được
• Phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú có thể ăn thực phẩm có chứa nghệ làm gia vị nhưng nên tránh dùng thực phẩm bổ sung nghệ. Do những chất này có thể kích thích co bóp tử cung và gây ra các biến chứng.

Những lưu ý khi ăn củ nghệ tươi

Nhìn chung, qua bài viết của Dược Thái Minh có thể thấy củ nghệ là một loại thực phẩm và thảo dược an toàn, hiệu quả với nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, cần sử dụng chúng một cách hợp lý, không nên lạm dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng nếu đang mang thai, cho con bú hoặc đang sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.

Nguồn bài viết: Tổng hợp

||Một số thảo dược có tác dụng tương tự:

• 7+ Tác dụng của rau diếp cá không phải ai cũng biết 
• Lá lốt là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì? 
• Sâm Đương quy là cây gì? Hình ảnh, Đặc điểm, chữa bệnh gì?