Ngũ gia bì | Đặc điểm, tác dụng & 5 bài thuốc nổi tiếng

Ngũ gia bì từ lâu đã được biết đến như một vị thuốc quý cho hệ xương khớp. Với các thành phần đặc biệt, loại cây này không chỉ giúp giảm đau, giảm sưng tấy sau chấn thương mà còn là một giải pháp cải thiện sức khỏe tự nhiên. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về ngũ gia bì và những lợi ích mà chúng mang lại.

Khám phá cây ngũ gia bì và 5 tác dụng vượt trội

Đôi nét về ngũ gia bì

Lá ngũ gia bì hình bầu dục, có gai nhọn và nổi gân rõ rệt. Lá mọc so le và thường thành cụm gồm 3 - 5 lá. Hoa ngũ gia bì có màu trắng lục, hình tam giác nhỏ nhắn, mọc thành chùm ở đầu cành. Quả ngũ gia bì hình cầu dẹt, khi chín có màu đen và chứa 2 hạt bên trong.

Rễ và thân của cây ngũ gia bì được sử dụng làm thuốc bởi công dụng giảm đau, kháng khuẩn hiệu quả. Ngoài ra, cây cây còn được ứng dụng trong ẩm thực, góp phần tạo nên những món ăn bổ dưỡng và tốt cho sức khỏe.

Hình ảnh cây ngũ gia bì

Tác dụng của cây ngũ gia bì

Theo y học cổ truyền, ngũ gia bì có vị đắng, tính ôn, quy vào 3 kinh can, phế, thận. Mặt khác, theo y học hiện đại, ngũ gia bì lại được biết đến như tập hợp của các thành phần có lợi, bao gồm: Saponin, Triterpenoid, Flavonoid, Alkaloid, và nhiều hợp chất khác. 

Nhờ đó, tác dụng của cây ngũ gia bì rất đa dạng, điển hình như:

Chữa đau nhức xương khớp

Ngũ gia bì có tác dụng chữa đau nhức xương khớp bằng cách tăng cường lưu thông máu, đưa oxy và chất dinh dưỡng đến các khớp. Từ đó, giúp thư giãn, giảm ứ đọng máu, giảm sưng tấy và cải thiện độ linh hoạt của khớp.

Đây cũng là tác dụng chính thường được dùng trong việc chữa các bệnh lý về xương khớp (đau lưng, mỏi gối, thoái hóa cột sống,...) hoặc trẻ em chậm biết đi.

Giúp giảm mệt mỏi

Các hoạt chất Saponin, flavonoid, alkaloid trong ngũ gia bì có khả năng điều hòa nội tiết tố, điều tiết hồng cầu, bạch cầu và huyết áp, bổ sung vitamin và khoáng chất cho cơ thể. Đây là yếu tố quan trọng giúp cơ thể khỏe mạnh, tăng cường lưu thông máu, từ đó giúp người dùng cảm thấy sảng khoái, đỡ căng thẳng sau ngày dài mệt mỏi.

Cải thiện chất lượng sống cùng ngũ gia bì

Tác dụng an thần

Nhờ khả năng điều hòa hệ thần kinh, ngũ gia bì có thể cân bằng 2 quá trình ức chế - hưng phấn của não bộ, từ đó góp phần giảm lo âu, căng thẳng. 

Mặt khác, khi tâm trí luôn thoải mái, con người có xu hướng ngủ ngon, ngủ sâu giấc hơn. Đây là tác dụng tuyệt vời giúp cơ thể có đủ thời gian phục hồi, giúp da dẻ hồng hào, tinh thần tỉnh táo, minh mẫn hơn.

Tác dụng lên hệ miễn dịch

Mỗi khi nhắc đến “cây ngũ gia bì có tác dụng gì?”, sẽ thật thiếu sót nếu bỏ qua tác dụng tăng cường hệ miễn dịch.

Khi Saponin đi vào cơ thể, chúng kích thích sản xuất tế bào miễn dịch; tăng số lượng bạch cầu, tăng cường sản xuất kháng thể. Nhờ cơ chế này, việc sử dụng ngũ gia bì đều đặn có thể giúp cơ thể chống lại bệnh tật, giảm nguy cơ mắc cảm cúm, viêm họng, viêm phổi và phục hồi nhanh sau khi ốm.

Đuổi muỗi, điều hòa không khí

Nhờ hương thơm đặc trưng, cây ngũ gia bì khiến muỗi khó chịu và tránh xa. Đó cũng là lý do vì sao, trên thực tế, nhiều người dân sinh sống tại các khu vực ẩm thấp thường trồng ngũ gia bì trong nhà để vừa làm cảnh, vừa trừ muỗi hiệu quả.

Mặt khác, lá và thân của cây ngũ gia bì có nhiều lỗ khí nhỏ giúp hấp thụ các khí độc hại trong không khí, bao gồm cả Formaldehyd. Trong quá trình quang hợp, cây giúp chuyển đổi khí độc Formaldehyd thành các chất vô hại. Nhờ vậy, ngũ gia bì giúp trả lại bầu không khí trong lành, thoáng đãng cho ngôi nhà của bạn.

Thay đổi bầu không khí nhờ ngũ gia bì

5 bài thuốc chữa bệnh từ cây ngũ gia bì

Trong Y học truyền thống, cây ngũ gia bì được ứng dụng rất phổ biến trong các bài thuốc chữa bệnh về xương khớp và một số bệnh thông thường. Trong đó có thể kể đến những bài thuốc nổi tiếng sau:

Bài thuốc chữa đau xương khớp từ ngũ gia bì

• Bài thuốc 1: Ngũ gia bì sao vàng 100g ngâm trong 1 lít rượu trắng nồng độ 3 độ, ngâm khoảng 10 đến 15 ngày, thỉnh thoảng lắc đều. Mỗi ngày uống khoảng 30ml vào buổi tối trước khi đi ngủ. Bài thuốc này có tác dụng giảm các triệu chứng về đau nhức xương khớp, đau lưng, mỏi gối, an thần và giúp dễ ngủ hơn.
• Bài thuốc 2: Kết hợp ngũ gia bì với các vị thuốc khác như: độc hoạt, tần quy, quế chi, thục địa, đỗ trọng, cam thảo,... Sắc lấy nước uống hoặc tán bột, uống với rượu loãng. Bài thuốc này có tác dụng mạnh gân cốt, trị chứng đau nhức xương khớp do phong thấp, tê bì chân tay, khí huyết hư ứ.

> Xem thêm: 7 Bài thuốc dân gian chữa tê bì chân tay an toàn, hiệu quả

Bài thuốc trị chứng tay chân run

Chuẩn bị 30g ngũ gia bì, ngưu tất, thạch hộc mỗi vị 24g, nhục quế 6g, gừng 3g. Sắc lấy nước uống. Bài thuốc có tác dụng điều hòa khí huyết, giảm các triệu chứng đau và vấn đề ở xương khớp, thư giãn cơ, chữa run chân, run tay không nắm được khá hiệu quả nếu kiên trì và áp dụng đúng cách.

Bài thuốc chữa sưng đau các khớp kéo dài

Chuẩn bị khoảng ngũ gia bì 16g, trinh nữ 16g, bưởi bung 16g, tục đoạn 20g, lá ngải 16g, cát căn 16g. Sắc chia 2 lần uống/ngày. Uống duy trì đến khi thấy triệu chứng đã thuyên giảm. Bài thuốc có tác dụng giảm sưng đau, chống viêm, giúp cải thiện vận động khớp.

Bài thuốc chữa sưng, đau các khớp từ ngũ gia bì

Bài thuốc chữa liệt dương, mềm yếu gân xương, trẻ chậm biết đi

Chuẩn bị ngũ gia bì, mộc qua, ngưu tất mỗi loại 5g. Sắc lấy nước hoặc tán bột, uống với một chút rượu loãng mỗi ngày. Bài thuốc có tác dụng mạnh gân cốt, giúp trẻ em phát triển vận động, cải thiện tình trạng liệt dương ở nam giới.

Bài thuốc chữa chứng thống phong (gout) từ ngũ gia bì

Chuẩn bị 16g ngũ gia bì, 16g bồ công anh, 16g trinh nữ, 20g ngưu tất nam, 16g tục đoạn, 16g đinh lăng, 16g cà gai leo, 12g tất bát (lá lốt), 16g cát căn, 16g đơn hoa, 10g quế, 16g kinh giới, 16g thủy xương bồ. Sắc uống ngày 1 thang. Bài thuốc có tác dụng giảm đau, chống viêm, lợi niệu, giúp đào thải axit uric dư thừa trong cơ thể, cải thiện tình trạng sưng tấy, nóng đỏ do gout.

Lưu ý khi dùng ngũ gia bì

Để dùng ngũ gia bì hiệu quả nhất bạn nên chú ý một số vấn đề sau:

• Nên sử dụng ngũ gia bì tươi, không nên sử dụng sản phẩm đã bị mốc hoặc hư hỏng.
• Không nên sử dụng ngũ gia bì liên tục trong thời gian dài.
• Chống chỉ định cho phụ nữ có thai, cho con bú, người đang dùng thuốc Tây y, người có tỳ vị hư hàn, tiêu chảy.
• Cần tham khảo ý kiến chuyên gia nhằm xác định liều lượng sử dụng phù hợp.
• Trong quá trình sử dụng, nếu cơ thể xuất hiện các triệu chứng bất thường như: đau bụng, buồn nôn, dị ứng,... phải thông báo ngay cho bác sĩ!

Cần thận trọng trong quá trình sử dụng ngũ gia bì

Thắc mắc liên quan đến ngũ gia bì

Ngoài việc cung cấp thông tin tổng quan về công dụng và cách dùng của cây ngũ gia bì, bài viết sẽ đi sâu vào giải đáp một số câu hỏi phổ biến về loại thảo dược này.

Cây ngũ gia bì có mấy loại?

Cây ngũ gia bì có 3 loại chính, bao gồm:

• Ngũ gia bì gai là cây được dùng làm thuốc, có phần mép lá xuất hiện rất nhiều gai.
• Ngũ gia bì cẩm thạch có lá màu xanh đốm trắng, thường được trồng làm cảnh.
• Ngũ gia bì hương là loại thực vật mọc hoang, có chiều cao có thể lên tới vài mét. Tuy nhiên, loại cây này đã được xếp vào danh sách những loại dược liệu quý cần được bảo tồn.

Lá ngũ gia bì có uống được không?

Lá ngũ gia bì có thể uống được bằng cách pha trà, ngâm rượu,... Tuy nhiên, bạn nên sử dụng lá ngũ gia bì theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc thầy thuốc nhằm tránh tác dụng phụ không mong muốn.

Quả ngũ gia bì có tác dụng gì?

Không chỉ thân, rễ, lá mà quả ngũ gia bì có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe như:

• Chống oxy hóa
• Tăng cường hệ miễn dịch
• Cải thiện trí nhớ
• Giảm căng thẳng
• Cải thiện chứng đau lưng, nhức, mỏi gối

Giải đáp quả ngũ gia bì có tác dụng gì

Có nên trồng cây ngũ gia bì trong nhà?

Cây ngũ gia bì có khả năng thanh lọc không khí, loại bỏ các chất độc hại như formaldehyde, benzene, toluene. Nhờ đó giúp giảm căng thẳng, mệt mỏi, cải thiện chất lượng giấc ngủ và xua đuổi côn trùng.

Mặt khác, cây ngũ gia bì là loại cây ưa sáng, chịu bóng, dễ trồng và chăm sóc, không cần nhiều thời gian và công sức.

Hơn nữa, cây ngũ gia bì được xem là cây phong thủy mang lại may mắn, tài lộc và thịnh vượng cho gia chủ. Vì thế, cây ngũ gia bì có thể trồng được trong nhà (đặc biệt là gia chủ tuổi Dần 1974, 1986, 1998), nhưng cần phơi nắng từ 1 - 2 lần/tuần.

Mua cây ngũ gia bì ở đâu? Giá bao nhiêu?

Hiện nay, giá cây ngũ gia bì tại các cửa hàng cây cảnh dao động từ 100.000 đến 500.000 đồng, tùy thuộc vào kích thước và tuổi của cây. Tuy nhiên, bạn cũng có tìm kiếm và chọn mua cây tại vườn ươm, sàn thương mại điện tử để được mức giá phù hợp nhất.

Tóm lại, cây ngũ gia bì là một vị thuốc quý với nhiều lợi ích sức khỏe và vẻ đẹp thanh tao, dễ trồng. Hãy chọn mua và sử dụng ngũ gia bì một cách thông minh nhằm nâng cao sức khỏe tổng thể của người thân và chính mình!

Xem thêm:

• • Cây lá vối là cây gì? Bỏ túi ngay 5+ bài thuốc hiệu quả áp dụng ngay
    
  • Cây dứa bà: Hỗ trợ điều trị tiêu hoá, đau nhức xương khớp
    
  • Tục đoạn - Vị thuốc bổ can thận, mạnh gân xương
  • Thổ hoàng liên là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?