Phá cố chỉ – Dược liệu quý được sử dụng trong nhiều bài thuốc Y học Cổ truyền. Vậy phá cố chỉ có tác dụng gì? Cùng Dược Thái Minh tìm hiểu kỹ hơn về đặc điểm, công dụng và các bài thuốc chữa bệnh của dược liệu này nhé!
Phá cố chỉ có tác dụng gì? 7+ Bài thuốc chữa bệnh cổ truyền
Phá cố chỉ là gì?
- Tên gọi khác: Đậu miêu, bổ cốt chi
- Tên khoa học: Cullen corylifolium (L.) Medik
- Họ: Đậu.
Đặc điểm cây phá cố chỉ
- Là loại cây nhỏ, cao khoảng 0.3 - 1m mọc hàng năm, thân cây được bao trùm bởi lông nhỏ màu trắng.
- Lá cây có hình trứng, mép có răng cưa, đáy lá tròn, mọc so le nhau.
- Hoa mọc thành chùm dài khoảng 6 - 10cm ở kẽ lá.
- Quả có hình trứng màu đen, dài khoảng 5mm, rộng 3mm.
- Hạt có màu nâu hoặc đen, hình trứng dẹt hoặc hình thận. Trên bề mặt hạt phá cố chỉ có vân hình, những hạt nhỏ giữa hơi lõm.
Hình ảnh cây phá cố chỉ
Phân bố
– Phân bố: Phá cố chỉ có nguồn gốc từ Ấn Độ, cây có mọc ở Việt Nam nhưng ít được khai thác. Trong những năm gần đây, người ta di thực từ Trung Quốc và được trồng nhiều ở một số tỉnh ở nước ta.
– Cách trồng: Gieo hạt vào mùa xuân, mỗi hạt gieo cách nhau từ 10 - 30cm, phủ ít đất lên. Sau khoảng nửa tháng thì cây có thể mọc khỏe.
– Thu hái: Đến mùa thu quả chín thu hái về phơi khô, đập để lấy hạt, sảy sạch vỏ, đất cát. Khi sử dụng có thể để nguyên hoặc sao hoặc tẩm muối rồi mới sao khô.
Thành phần hóa học của hạt phá cố chỉ
Hạt phá cố chỉ có chứa khoảng 20% chất dầu, 1 ít tinh dầu trong đó có psoralen, isopsoralen (angelixin), glucozit, psoralen, ancaloit và 9,2% chất nhựa. Tinh dầu có tác dụng đối với vi trùng streptococcus trên da, dùng để chữa bệnh bạch biến. Bởi nó kích thích sự bài tiết các sắc tố đen.
Thành phần hóa học hạt phá cố chỉ
Ngoài ra, phá cố chỉ còn làm tim co bóp mạnh hơn, tăng lưu lượng máu đối với các vi huyết quản, mạch vành tim. Đồng thời, ức chế liên cầu khuẩn, tụ cầu vàng, trực khuẩn lao, Staphylococcus và các virus thường gặp.
Phá cố chỉ có tác dụng gì?
Phá cố chỉ – Dược liệu có vị cay, đắng, tính đại ôn. Trong dân gian, loại dược liệu này có tác dụng như loại thuốc bổ dùng cho người đau lưng, già yếu, mỏi gối, tiểu tiện nhiều, hoạt tinh,...
Phụ nữ sử dụng dược liệu này để chữa kinh nguyệt không đều, khí hư. Bộ phận dùng làm thuốc của phá cố chỉ là hạt. Hạt sau khi phơi khô có thể dùng sống hoặc chế biến bằng một số cách như chích rượu, chích muối, sao.
- Phá cố chỉ sao: Lấy hạt dược liệu sao với lửa nhỏ cho đến khi vàng và có mùi thơm.
- Phá cố chỉ chích muối: Lấy 10kg phá cố chỉ vào 0.2 nước muối trộn đều. Sau đó, để khoảng 1h cho hạt dược liệu ngậm hết nước muối rồi sao nhỏ lửa cho phòng. Ngoài ra, có thể ngâm hạt với rượu trong 12h trước khi cho ngậm nước muối. Sau đó, vớt ra đến khi khô thì tẩm muối.
- Phá cố chỉ chích rượu: Ngâm 10kg dược liệu với 2l rượu để khoảng 1h cho hút hết rượu rồi sao với lửa nhỏ cho đến khi có mùi thơm.
Một số bài thuốc chữa bệnh từ vị thuốc phá cố chỉ
Nhờ vào tác dụng của phá cố chỉ, người ta đã phát triển các bài thuốc dân gian để chữa trị một số bệnh như viêm phế quản, bạch biến, di tinh,... Dưới đây là một số bài thuốc từ phá cố chỉ bạn có thể tham khảo.
Bài thuốc chữa bệnh từ phá cố chỉ
Chữa viêm phế quản mạn tính,khó thở, tức ngực
- Dược liệu: phá cố chỉ, nhũ hương, trầm hương, thỏ ty tử, hồ đào nhục mỗi loại 6g và mật ong.
- Cách dùng: Chế hoàn hoặc sắc uống trong ngày.
Chữa bệnh bạch biến
- Dược liệu: Hạt phá cố chỉ giã hoặc đập dập, thêm một lượng cồn etylic 30 độ, ngâm từ 3-4 tuần.
- Cách dùng: Lấy dịch chấm vào vùng da bị bệnh.
Trị tiểu tiện nhiều lần
- Dược liệu: phá cố chỉ (chích muối), đồng lượng, tiểu hồi vi sao.
- Cách dùng: Tán tất cả các dược liệu thành bột mịn, uống 2 lần/ngày, mỗi lần 3-5g, uống trước bữa ăn 1 giờ.
Trị không tự chủ
- Dược liệu: phá cố chỉ (chích muối), khiếm thực, ngưu tất, thục địa, kim anh mỗi loại 12g; phục linh, trạch tả, phụ tử chế, tang phiêu tiêu mỗi vị 8g; hoài sơn 16g; nhục quế 4g.
- Cách dùng: Sắc uống 1 thang/ ngày, chia 3 lần, uống sau bữa ăn 1,5-2 giờ. Có thể dùng phá cố chỉ trị đái dầm bằng cách sau khi chích muối, đem tán bột mịn, uống 2 lần/ngày, mỗi lần 3-5g.
Trị liệt dương, di tinh, tiểu không tự chủ, đau lưng gối đau
- Dược liệu: phá cố chỉ (chích muối) 12g; đương quy, thục địa, hồ đào nhục (nhân hạt óc chó), ba kích đều chích rượu, mỗi vị 10g; nhục quế, tiểu hồi, mỗi vị 6g.
- Cách dùng: Các vị được tán bột mịn, uống 20g/ngày, chia thành 3 lần. Có thể ngâm rượu uống hoặc sắc lên uống đều được.
Trị tiêu chảy mạn tính
- Dược liệu: phá cố chỉ, tục đoạn, hoài sơn, sâm bố chính mỗi loại 12g; nhục quế, trần bì, sa nhân, can khương, nam mộc hương mỗi loại 8g.
- Cách dùng: Tán các vị thành bột mịn, uống 20g/ngày chia 2-3 lần, uống trước bữa ăn 1 giờ.
Trị thiếu máu do tủy xương
- Dược liệu: phá cố chỉ, hoàng tinh, thỏ ty tử, hà thủ ô đỏ (chế), đảng sâm, lộc giác mỗi loại 20g; đương quy, phục linh, đại táo mỗi vị 12g; lộc nhung 4g.
- Cách dùng: Sắc uống 1 thang/ngày, chia 3 lần, sau bữa ăn 1,5-2 giờ.
Trị chứng giảm bạch cầu
- Dược liệu: phá cố chỉ sao vàng có mùi thơm, tán thành bột mịn.
- Cách dùng: Uống 3g/ngày hoặc luyện mật làm hoàn, uống lượng tương đương như với 3g bột mịn.
Lưu ý khi sử dụng dược liệu phá cố chỉ
Dù có tác dụng chữa bệnh rất tốt, tuy nhiên không phải ai cũng có thể sử dụng được phá cố chỉ. Dưới đây là một số lưu ý khi sử dụng dược liệu này:
Lưu ý khi sử dụng dược liệu phá cố chỉ chữa bệnh
- Người viêm loét dạ dày, viêm đường tiêu hóa không nên sử dụng phá cố chỉ. Bởi dược liệu này có tác dụng hoạt huyết, gây nguy hiểm cho người bệnh. Đặc biệt là những trường hợp có nguy cơ trĩ xuất huyết, xuất huyết, rong kinh, băng huyết.
- Khi sử dụng bôi ngoài cũng không nên dùng dung dịch quá đặc hoặc bôi quá nhiều trong ngày, đề trường hợp rộp da.
Trên đây là những thông tin về dược liệu phá cố chỉ và một số bài thuốc từ dược liệu này. Tuy nhiên, trước khi sử dụng người bệnh hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để đạt được hiệu quả điều trị tốt nhất.
Xem thêm:
Cập nhật lúc: 2024/07/16
