Rau đắng biển đã được các nhà khoa học nghiên cứu, ứng dụng vào thực tế nhằm bảo vệ và cải thiện sức khỏe con người. Với đặc tính chống oxy hóa, thảo dược này có tác dụng giảm căng thẳng, tăng khả năng nhận thức và hỗ trợ điều trị các triệu chứng của bệnh trầm cảm.
Cây rau đắng biển là gì?
- Rau đắng biển tên khoa học: Bacopa monnieri
- Họ: Mã đề Plantaginaceae
- Tên gọi khác: Sam trắng, sam đắng, cây ruột gà
Đặc điểm rau đắng biển
- Rau đắng biển là loại cây thân thảo sống lâu năm, mọc dài trên mặt đất với chiều dài từ 10 - 20cm.
- Lá mọng nước, hình trái xoan, không có cuống.
- Hoa có 5 cánh, màu trắng, quả nang hình trứng, nhẵn, chứa nhiều hạt nhỏ.
Hình ảnh cây rau đắng biển
Phân bố
Sam đắng tập trung nhiều ở Nam Trung Quốc, Nam Mỹ, các nước Đông Nam Á như Malaysia, Ấn Độ, Nepal,... Tại Việt Nam, có thể tìm thấy nguyên liệu này ở khắp mọi nơi, gồm vùng trung du, đồng bằng từ Bắc vào Nam.
Các tỉnh có nhiều rau đắng biển như: Quảng Nam, Bình Định, Khánh Hòa, Cần Thơ, Ninh Thuận, Bình Thuận, Đồng Tháp, Huế, Hải Phòng, Ninh Bình, Vĩnh Long, Đồng Nai,...
Bộ phận sử dụng, thu hái và chế biến
- Bộ phận sử dụng: Toàn thân
- Thu hái và chế biến: Thu hái quanh năm. Rau đắng biển sau khi thu hái xong sẽ được rửa sạch và phơi khô.
- Bảo quản nơi nhiệt độ phòng
Thành phần hóa học của rau đắng biển
Rau đắng biển có chứa rất nhiều thành phần như:
Thành phần hóa học rau đắng biển
- Brahmin
- Herpestin
- Bacoside A
- Bacoside B
- Sterol
- β2-oxalat
- β1-oxalat
- β3-chloroplatinate
- β-sitosterol
- Stigmastarol
- D-Mannitol
- Axit Betulic
Rau đắng biển có tác dụng gì?
Theo y học hiện đại
Cây rau đắng biển chữa bệnh gì? – Theo nghiên cứu về các hoạt chất, rau đắng biển có tác dụng:
- Hô hấp: Khi sử dụng sam trắng với liều nhỏ có thể gây kích thích hô hấp.
- Huyết áp: Hàm lượng Alkaloid brahmin chiết xuất từ đắng biển cho thấy dược liệu này có tác dụng làm hạ huyết áp. Tuy nhiên, chỉ nên sử dụng với liều 0.5 mg/kg. Bởi nếu không sử dụng đúng cách có thể gây kích thích cơ tim, tăng huyết áp nhẹ.
- Hệ thần kinh: Hoạt chất Bacoside A và Bacoside B có trong thảo dược này có tác dụng tăng cường hoạt động Kinase, giúp phục hồi hoạt động Synaptic, tăng dẫn truyền xung thần kinh, bảo vệ tế bào thần kinh, giúp giảm thiểu tổn thương và lão hóa não bộ, từ đó hỗ trợ duy trì sự minh mẫn và cải thiện khả năng nhận thức.
- Ngừa ung thư: Tiêm bắp chiết xuất từ rau đắng biển vào chuột cống trắng cho thấy các thành phần hóa học trong thảo dược này có khả năng ức chế, ngăn chặn tế bào ung thư Walker carcinosarcoma 256 hình thành và phát triển.
- An thần, cải thiện căng thẳng: Bacoside A trong rau đắng biển – hoạt chất có công dụng tương đương thuốc lorazepam và benzodiazepam, có tác dụng kích thích hệ thần kinh trung ương. Đồng thời, giảm tình trạng căng thẳng, lo lắng.
- Chống oxy hóa: Thử nghiệm trên não chuột cho thấy sam trắng có chứa hoạt tính chống oxy hóa. Những hoạt tính này có tác dụng mạnh hơn so với Deprenyl. Chúng có thể tác động trên toàn não bộ còn Deprenyl lại bị giới hạn.
Công dụng của rau đắng biển - Tăng cường trí nhớ, giảm căng thẳng mệt mỏi
Nhờ những đặc tính của mình, rau đắng biển trở thành một thành phần quan trọng trong sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe Lohha Trí Não giúp hỗ trợ tăng cường hoạt động của trí não, giảm nguy cơ sa sút trí tuệ ở tuổi già như: giảm trí nhớ, giảm khả năng ngôn ngữ. Sự kết hợp giữa kiến thức truyền thống và khoa học hiện đại trong Lohha Trí Não mang lại một giải pháp toàn diện và hiệu quả cho sức khỏe trí não.
Theo y học cổ truyền
Rau đắng biển có tính mát, vị đắng, quy kinh tâm, thần kinh, tỳ và can. Các nhà Y học cổ truyền Ấn Độ thường sử dụng với mục đích chính sau:
- Cải thiện tình trạng lo lắng do căng thẳng trong công việc, học hành;
- Hỗ trợ điều trị bệnh mất trí nhớ tạm thời ở người già; tăng khả năng tập trung và nhận thức;
- Hỗ trợ điều trị hội chứng ruột kích thích;
- Cải thiện bệnh rối loạn tăng động giảm chú ý;
- Điều trị bệnh hen suyễn,...
Ngoài những công dụng này, rau đắng biến còn được dùng để hỗ trợ cải thiện các triệu chứng về đau nhức xương khớp, hỗ trợ chữa khàn tiếng, các vấn đề về sinh lý, tình dục ở cả nam và nữ.
Xem thêm:
Cách dùng và liều lượng sam trắng
Sam trắng được dùng để điều trị theo nhiều cách khác nhau. Tùy vào cách dùng mà liều lượng sử dụng có thể khác nhau. Cụ thể:
- Đối với thuốc sắc: Từ 6 - 12g mỗi ngày;
- Trà: 1 – 2 muỗng cafe bột rau đắng biển;
- Ngâm rượu: Dùng 1 - 2 muỗng siro rau đắng biển ngâm với 1 - 2 muỗng cafe rượu và uống.
- Dùng ngoài da: Không kể liều lượng, có thể dùng nhiều hoặc ít theo ý muốn.
- Dịch chiết: Đối với những dịch chiết tiêu chuẩn hóa có chứa 20 - 50% hàm lượng chất Bacosides mỗi ngày dùng 2 lần và mỗi lần uống 150mg.
Bài thuốc rau đắng biển từ kinh nghiệm dân gian
Bài thuốc dân gian chữa bệnh từ rau đắng biển
Chữa suy nhược thần kinh, động kinh
- Dùng 4 lít chiết xuất rau đắng biển, 4 lít bơ, rễ cỏ bươm bướm, mộc hương, các vị thủy xương bồ mỗi loại 120g đem tán thành bột mịn.
- Cho tất cả các nguyên liệu vào nồi, đun trên lửa nhỏ cho tới khi bốc hơi hoàn toàn còn bột nhão. Dùng phần bột này mỗi ngày 2 lần và mỗi lần 10g sau bữa ăn.
Điều trị rôm sảy cho trẻ nhỏ
- Dùng 1- 2 nắm lá rau đắng biển rửa sạch, nấu nước. Sau đó, dùng nước này pha loãng và tắm cho bé.
- Phần bã nên làm nát, chà xát lên vùng da xuất hiện rôm sảy. Thực hiện từ 2 - 3 lần mỗi tuần giúp giảm nhanh các nốt rôm sảy, ngứa ngáy trên da.
Chữa bong gân, đau lưng, sưng khớp
- Hái 1 nắm lá rau đắng biển gồm cả rễ và lá. Sau đó, rửa sạch, để ráo và hơ trên ngọn lửa nóng. Mục đích là để làm héo mềm vì khi tươi chúng rất giòn và dễ gãy.
- Sau đó, dùng chày hoặc cây gỗ đập cho rau dập chảy nước. Cuối cùng, đắp lá rau đắng biển đã qua sơ chế lên vùng khớp bị đau và băng lại bằng vải. Khi phần bã khô thì tháo bỏ và đắp lại phần lá khác.
Lưu ý, nên thực hiện thường xuyên mỗi ngày để có hiệu quả tốt nhất. Ngoài cách điều trị từ bên ngoài, bạn có thể sắc nước rau đắng uống để hỗ trợ giảm đau từ bên trong.
Chữa rắn cắn
- Rau dây mơ lông, rau đắng biển, lá mướp đắng mỗi loại 30g; rau cần tươi, đọt cây sậy, rau má mỗi loại 20g.
- Đem tất cả các nguyên liệu đem giã nát, vắt lấy nước uống mỗi ngày. Còn phần bã thì đắp lên vết rắn cắn để giảm triệu chứng sưng viêm, đau nhức.
Món ăn chữa bệnh từ rau đắng biển
Ngoài những bài thuốc uống hoặc thuốc đắp, bạn cũng có thể dùng rau đắng biển chế biến thành món ăn hàng ngày giúp bồi bổ, hỗ trợ dự phòng, điều trị bệnh.
Cháo rau đắng biển nấu với cá quả
– Nguyên liệu: 100g gạo tẻ, 100g rau đắng biển, 50g gạo nếp, 1 con cá quả (khoảng 700g - 1kg) và 200g nấm rơm.
– Cách làm:
- Cá quả sau khi loại bỏ nội tạng và vảy, rửa sạch rồi luộc chín. Sau đó, lọc thịt, bỏ xương rồi ướp gia vị để ngấm.
- Rau đắng được rửa sạch, thái nhỏ, gạo đem rang sơ rồi cho vào nước luộc cá tiếp tục nấu thành cháo. Trong quá trình nấu, cho nấm rơm và cá vào đun sôi khoảng 5 phút rồi tắt bếp. Khi ăn múc cháo ra bát và thêm rau đắng vào.
Cháo cá quả và rau đắng biển giúp bồi bổ cơ thể
Canh khoai và rau đắng biển
– Nguyên liệu chuẩn bị: 100g thịt nạc băm, 100g rau đắng biển, 150g khoai mỡ, 150g khoai lang.
– Cách làm:
- Khoai mỡ, khoai lang gọt vỏ, rửa sạch và thái miếng nhỏ vừa ăn. Thịt ướp gia vị vừa ăn.
- Sau khi nước sôi cho thịt băm, khoai lang, khoai mỡ vào và tiếp tục đun sôi cho đến khi chín. Múc canh ra bát và thêm rau mùi hoặc mùi tàu vào để món ăn thơm ngon hơn.
Tác dụng phụ của rau đắng biển
Dù có tác dụng rất tốt nhưng loại thảo dược này có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn như:
- Tiêu chảy
- Khô miệng
- Vận động ruột
- Nôn, buồn nôn
- Cơ thể mệt mỏi
- Co thắt dạ dày
Ngoài những tác dụng phụ này, rau sam trắng có thể gây dị ứng khi tiếp xúc với da. Tùy thuộc vào cơ địa mỗi người mà có thể xảy ra phản ứng phụ khác nhau. Do vậy, sau khi dùng dược liệu này điều trị, nếu thấy bất kỳ triệu chứng bất thường nào, bạn nên liên lạc với bác sĩ để được kiểm tra.
Lưu ý khi sử dụng rau đắng biển
Theo chuyên gia, rau đắng biển thường không gây ra tác dụng nào đối với sức khỏe nếu dùng đúng liều lượng được khuyến cáo. Ngoài ra, trong quá trình sử dụng thảo dược này điều trị bạn cần lưu ý:
Lưu ý khi sử dụng rau sam trắng
- Không dùng dược liệu này cho trẻ dưới 5 tuổi;
- Phụ nữ đang cho con bú hoặc mang thai cần cân nhắc kỹ trước khi sử dụng. Tốt nhất chỉ nên sử dụng khi có chỉ định từ bác sĩ. Bởi một số hoạt chất trong vị thuốc này có thể tăng nguy cơ xuất huyết hoặc sẩy thai.
- Thảo dược có thể tương tác với một số loại thuốc chống đông máu. Vì vậy, người chuẩn bị phẫu thuật hoặc nhổ răng không nên dùng.
- Không sử dụng rau đắng biển chung với thuốc chống trầm cảm sertralin và các loại thuốc chữa bệnh tuyến giáp.
Đối tượng không nên dùng rau đắng biển
Những trường hợp sau đây không nên sử dụng sam trắng điều trị bệnh. Bởi các hoạt chất chứa trong nguyên liệu tự nhiên này có thể là tác nhân khiến bệnh thêm trầm trọng.
- Người bị bệnh đái tháo đường
- Bệnh nhân bị tim
- Người bị tắc nghẽn đường tiêu hóa hoặc viêm loét dạ dày
- Bệnh nhân mắc các bệnh lý liên quan đến phổi như khí phế thũng hoặc hen suyễn
- Người bị rối loạn tuyến giáp hoặc tắc nghẽn đường tiết niệu
- Bầu ăn rau đắng biển được không? – Rau đắng biển là thực phẩm có tính hàn, không thích hợp cho những mẹ bầu hay bị lạnh bụng hoặc người đang bị tiêu chảy. Vì vậy, các bà bầu nên hạn chế ăn rau đắng.
Không chỉ giúp tăng cường trí nhớ, cải thiện lưu thông máu rau đắng biển còn có tác dụng giảm căng thẳng, chống mệt mỏi hiệu quả. Tuy nhiên, thảo dược này lại có chứa độc tính nhẹ, nếu quá lạm dụng có thể gây tác động tiêu cực đến sức khỏe. Do vậy, khi sử dụng rau đắng đất trong điều trị bệnh hoặc chế biến món ăn bạn cần chú ý đến liều lượng. Trên đây là những thông tin vè rau đắng biển mà Dược Thái Minh muốn cung cấp đến cho bạn, hy vọng những thông tin trong bài viết là hữu ích đối với bạn. Cảm ơn bạn đã đón đọc!
Cập nhật lúc: 2024/07/05
