Sâm Ấn Độ là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?

Sâm Ấn Độ là một trong những loại thảo mộc quan trọng trong nền y học Ayurvedic nổi tiếng của Ấn Độ với niên sử khoảng 4000 năm. Một trong những hệ thống y học lâu đời nhất trên thế giới nói chung và của Ấn Độ nói riêng. Loài cây này sở hữu rất nhiều công dụng tốt cho sức khoẻ và được nhiều người tin tưởng sử dụng. Bạn đã từng biết qua về sâm Ấn Độ chưa? Nếu chưa thì cùng khám phá qua bài viết dưới đây.

I. Tìm hiểu chung về Sâm Ấn Độ

Sâm Ấn Độ hay còn được gọi với cái tên khác là Ashwagandha (Tiếng Phạn nghĩa là Mùi của ngựa), có tên khoa học là Withania somnifera, thuộc họ Solanaceae (Cà).

1.1 Đặc điểm hình thái 

Sâm Ấn Độ là một cây bụi thân gỗ nhỏ, sống lâu năm, mọc thẳng đứng hoặc tỏa rộng ra, ít khi rủ xuống, thường cao từ 30 đến 150 cm. Thân cây phân nhánh nhiều, có màu xanh khi còn non và chuyển thành màu nâu xám khi già.

Rễ là phần quan trọng nhất của cây Sâm Ấn Độ trong y học. Rễ có hình trụ dài, màu vàng nâu, thường có mùi đặc trưng giống mùi ngựa. Rễ khá mập, thịt dày, có vị đắng, phần dưới cứng, phân nhánh và nhiều rễ phụ.

Hình ảnh Sâm Ấn Độ

Lá có hình bầu dục, mọc so le, với kích thước dài từ 5 đến 12 cm và rộng từ 2,5 đến 7 cm. Bề mặt lá có lông mịn, màu xanh lá cây nhạt ở mặt trên và nhạt hơn ở mặt dưới.

Hoa của Sâm Ấn Độ lưỡng tính, nhỏ, có màu xanh vàng hoặc vàng nhạt, thường mọc thành cụm ở nách lá. Hoa hình chuông, dài khoảng 5mm, với năm cánh hoa hợp lại.

Quả có hình cầu nhỏ, khi chín có màu đỏ cam, đường kính khoảng 5 đến 8mm, chứa nhiều hạt nhỏ màu vàng, với các nếp nhăn hình mạng lưới.

1.2 Phân bố và thu hái 

Cây Ashwagandha được trồng phổ biến nhất ở Ấn Độ, đặc biệt là các bang như Rajasthan, Gujarat, Madhya Pradesh, Punjab và Uttar Pradesh. Nó được đặt tên như vậy vì rễ tiết ra mùi giống mùi mồ hôi ngựa. Đặc biệt, loại cây có khả năng chịu được độ chênh nhiệt độ rất cao và rất thấp, dao động từ 40 - 10°C. Chính vì vậy, các khu vực này có điều kiện khí hậu khô và nóng phù hợp cho sự phát triển của cây. Chúng thường sinh sôi mạnh trong điều kiện khô cằn, với đất cát hoặc đất pha sét, và có thể chịu được điều kiện khí hậu khắc nghiệt. Những đặc điểm hình thái này giúp cây dễ dàng nhận biết và phân biệt với các loại cây thảo dược khác.

Bộ phận dùng của cây Sâm Ấn Độ chủ yếu là rễ, ngoài ra hạt và hoa cũng có thể sử dụng tuỳ vào mục đích cụ thể. Rễ thường được thu hoạch vào mùa đông, sau khi cây đã phát triển đầy đủ và trước khi hoa và quả xuất hiện nhiều. Thời gian này thường kéo dài từ tháng 9 đến tháng 12.

Cây được nhổ lên cẩn thận để không làm tổn thương rễ. Rễ sau khi nhổ được rửa sạch để loại bỏ đất cát và tạp chất. Sau đó, phơi khô dưới ánh nắng mặt trời hoặc sấy khô ở nhiệt độ thấp để giữ nguyên các hoạt chất quý. Có thể cắt nhỏ, nghiền thành bột hoặc chiết xuất thành dạng lỏng tùy theo mục đích sử dụng.

1.3 Thành phần hoá học

Sâm Ấn Độ chứa một loạt các hợp chất hóa học có hoạt tính sinh học cao, góp phần vào các tác dụng dược lý của nó. Dưới đây là một số thành phần hóa học chính:

• Withanolides: Đây là nhóm hợp chất chính và quan trọng nhất của Sâm Ấn Độ. Các withanolides nổi bật bao gồm withaferin A, withanolide D, withanolide A, withanoside IV và V. Chúng có tác dụng chống viêm, chống ung thư, chống stress và cải thiện chức năng hệ miễn dịch.
• Alkaloids: Ví dụ như anaferine, anahygrine, cuscohygrine, và tropine, tác dụng chống viêm, giảm đau và hỗ trợ hệ thần kinh.
• Saponins: Bao gồm saponin A và saponin B, có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch và chống oxy hóa.
• Flavonoids: Giúp chống oxy hóa và bảo vệ tế bào khỏi các tổn thương do gốc tự do gây ra.
• Amino Acids: Một số amino acid như proline, tyrosine và tryptophan, đóng vai trò trong việc cải thiện sức khỏe tổng thể và tăng cường chức năng thần kinh.
• Sterols: Bao gồm β-sitosterol, stigmasterol và campesterol, có tác dụng chống viêm và hỗ trợ sức khỏe tim mạch.

Sâm Ấn Độ có tuổi thọ lâu năm và khả năng chịu nhiệt tốt

>> Xem thêm: Cây sâm đất có mấy loại? Cách nhận biết 9 loại sâm đất

II. Cây Sâm Ấn Độ có tác dụng gì?

Cây Sâm Ấn Độ có rất nhiều tác dụng dược lý, đã được nghiên cứu và sử dụng trong y học cổ truyền cũng như hiện đại. Dưới đây là các tác dụng chính:

2.1 Giảm căng thẳng và lo âu

Sâm Ấn Độ được biết đến nhiều nhất bởi khả năng giúp cơ thể thích nghi với căng thẳng. Các nghiên cứu cho thấy rằng việc sử dụng Ashwagandha có thể làm giảm mức cortisol, hormone gây căng thẳng chính. 

Ngoài ra, nó có tác dụng an thần nhẹ, giúp giảm lo âu và cải thiện tâm trạng tổng thể. Có thể giảm đáng kể các triệu chứng của căng thẳng và lo âu trong một khoảng thời gian sử dụng đều đặn. 

2.2 Cải thiện bệnh viêm khớp

Sâm Ấn Độ có đặc tính chống viêm mạnh mẽ nhờ vào các hợp chất withanolides. Những hợp chất này giúp giảm viêm và đau liên quan đến viêm khớp, thoái hóa khớp và viêm khớp dạng thấp.

Chúng hoạt động bằng cách ức chế các con đường viêm nhiễm và giảm sản xuất các yếu tố gây viêm, hạn chế các thụ thể đau được truyền đến các dây thần kinh.

Sâm Ấn Độ giúp hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý khác nhau

2.3 Tăng cường chức năng não bộ

Ashwagandha có tác dụng bảo vệ tế bào não và cải thiện chức năng nhận thức, chống oxy hóa và bảo vệ các tế bào thần kinh khỏi tổn thương do gốc tự do gây ra.  Nó cũng giúp cải thiện trí nhớ, tăng khả năng tập trung và tốc độ phản ứng, đặc biệt hữu ích trong việc chống lại các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer và Parkinson. Các hợp chất này giúp bảo vệ tế bào não khỏi tổn thương, cải thiện tuần hoàn máu và tăng cường chức năng thần kinh.

TPBVSK Lohha Trí Não có thành phần là Cao sâm Ấn độ (Withania somnifera extract). Lohha Trí Não có công dụng Hỗ trợ tăng cường hoạt động của trí não. Hỗ trợ giảm nguy cơ sa sút trí tuệ ở tuổi già như: giảm trí nhớ, giảm khả năng ngôn ngữ.

2.4 Tăng cường sức khỏe hệ tim mạch

Sâm Ấn Độ có tác dụng tích cực đối với sức khỏe tim mạch. Nó giúp giảm mức cholesterol và triglyceride trong máu, làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim. 

Bên cạnh đó, cũng có khả năng giảm huyết áp và cải thiện tuần hoàn máu, giúp duy trì sức khỏe tim mạch tốt. 

2.5 Ngăn ngừa bệnh ung thư

Nhân sâm Ấn Độ có chứa các hợp chất withaferin A và withanolide D, được biết đến với khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư. Nó hoạt động bằng cách kích thích quá trình apoptosis (chết tế bào theo chương trình) và ức chế sự tăng sinh của tế bào ung thư.

2.6 Tăng cường sinh lý

Cây sâm Ấn Độ được sử dụng truyền thống như một thuốc tăng cường sinh lý. Nó giúp cải thiện chất lượng tinh trùng, tăng cường ham muốn tình dục và hỗ trợ chức năng sinh sản ở cả nam và nữ. 

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng Ashwagandha có thể làm tăng nồng độ testosterone và cải thiện chất lượng tinh dịch ở nam giới, cũng như điều hòa nội tiết tố ở nữ giới.

2.7 Cải thiện giấc ngủ

Ashwagandha có tác dụng an thần nhẹ, giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ. Nó giúp thư giãn cơ thể và tâm trí, tạo điều kiện cho giấc ngủ sâu hơn, giảm thời gian cần để đi vào giấc ngủ và cải thiện chất lượng giấc ngủ tổng thể, làm giảm các vấn đề liên quan đến mất ngủ.

>> Xem thêm: Uống gì để chữa mất ngủ? 8 Cây thuốc trị mất ngủ hiệu quả

2.8 Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường

Sâm Ấn Độ có khả năng điều chỉnh mức đường huyết và cải thiện độ nhạy insulin. Các nghiên cứu trên động vật và con người đã cho thấy rằng Ashwagandha có thể làm giảm mức đường huyết lúc đói và HbA1c, một chỉ số đo lượng đường trung bình trong máu trong 3 tháng. Điều này có thể làm giảm nguy cơ biến chứng liên quan đến bệnh tiểu đường và cải thiện sức khỏe tổng thể của bệnh nhân.

>> Nhân sâm kỵ gì? 5 Nhóm thực phẩm cần tránh xa chớ coi thường

III. Liều lượng và cách dùng Sâm Ấn Độ

Sâm Ấn Độ có thể được sử dụng dưới nhiều dạng khác nhau, bao gồm bột, viên nang, chiết xuất lỏng và trà. Dưới đây là hướng dẫn về liều lượng và cách dùng phổ biến:

Sâm Ấn Độ được dùng dưới nhiều dạng khác nhau

- Dạng bột

• Liều lượng: 1-2 thìa cà phê (khoảng 3-6g) mỗi ngày.
• Cách dùng: Pha vào nước ấm, sữa, hoặc nước trái cây. Có thể thêm mật ong hoặc đường để dễ uống hơn. Uống vào buổi sáng và tối để có hiệu quả tốt nhất.

- Viên nang hoặc viên nén

• Liều lượng: 300-500mg mỗi ngày, thường chia làm 1-2 lần uống.
• Cách dùng: Uống viên nang với nước, nên uống sau bữa ăn để tăng cường hấp thu và giảm kích ứng dạ dày.

- Chiết xuất lỏng

• Liều lượng: 2-4 ml chiết xuất lỏng mỗi ngày.
• Cách dùng: Pha chiết xuất lỏng vào nước hoặc nước trái cây. Uống vào buổi sáng và tối để đạt hiệu quả tối ưu.

IV. Tác dụng và an toàn khi dùng Sâm Ấn Độ 

Vậy liệu Sâm Ấn Độ có an toàn khi sử dụng không? Câu trả lời là CÓ. Nó được coi là an toàn và hầu hết mọi người đều có thể sử dụng. Tuy nhiên, cũng có một vài điều bạn cần lưu ý sau đây:

Sâm Ấn Độ an toàn nhưng cần xem xét tình trạng cá nhân để sử dụng

- Tác dụng phụ

Ashwagandha khi sử dụng nhiều có thể gây ra một vài tác dụng phụ như sau:

• Rối loạn tiêu hóa
• Phản ứng dị ứng hiếm gặp
• Tác dụng với các loại thuốc như thuốc an thần, thuốc huyết áp, thuốc chống đông máu.
• Ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp và hormone.

- Đối tượng không nên dùng

Những người không nên dùng Sâm Ấn Độ bao gồm: 

• Phụ nữ mang thai và cho con bú
• Có tình trạng tuyến giáp tự miễn
• Dùng thuốc có tác dụng với sâm
• Bị nhạy cảm với bóng tối hoặc dị ứng với thảo mộc
• Ung thư tuyến tiền liệt và nhạy cảm với hormone.

>> Tìm hiểu thêm: Top 7 tác dụng của nhân sâm với phụ nữ tuyệt đối đừng bỏ qua!

V. Lưu ý khi sử dụng nhân sâm Ấn Độ

Khi sử dụng Sâm Ấn Độ, có một số lưu ý quan trọng cần xem xét để đảm bảo an toàn và hiệu quả:

• Sử dụng đúng liều lượng được khuyến cáo trên sản phẩm hoặc theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Nếu bạn chưa từng dùng Sâm Ấn Độ trước đây, hãy bắt đầu với liều thấp và tăng dần để kiểm tra khả năng chịu đựng của cơ thể.
• Một số người có thể gặp phản ứng phụ như buồn nôn, tiêu chảy, đau dạ dày hoặc phát ban da. Lúc này, nên giảm liều hoặc ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ.
• Chọn sản phẩm từ các nhà sản xuất uy tín, đảm bảo rằng sản phẩm bạn sử dụng được kiểm tra chất lượng và an toàn.
• Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp để duy trì chất lượng sản phẩm.
• Mặc dù Sâm Ấn Độ có thể được sử dụng trong thời gian dài, nhưng không nên dùng liên tục mà không có sự theo dõi của bác sĩ. Thực hiện các chu kỳ nghỉ ngắt quãng có thể giúp giảm nguy cơ tác dụng phụ.

Bà bầu không nên sử dụng Sâm Ấn Độ

Sâm Ấn Độ là một thảo dược có nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng việc sử dụng cần phải thận trọng và có sự giám sát của bác sĩ, đặc biệt trong trường hợp có các vấn đề sức khỏe đặc biệt hoặc đang dùng thuốc. Luôn tuân thủ hướng dẫn liều lượng và cách dùng để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

||Tham khảo bài viết khác:

• Cây Thầu dầu: Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?
• Cây Chút Chít là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?
• Cam thảo bắc là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?