Sâm Ô Linh (Xylaria nigripes): Kho tàng dinh dưỡng quý giá cho sức khỏe

Sâm Ô Linh là một trong những loại sâm vô cùng quý hiếm và đắt đỏ. Mặc dù được gọi là sâm nhưng không thuộc cùng họ với các loại sâm khác. Đây là một loại thảo dược bổ dưỡng có giá trị dinh dưỡng cao đối với sức khỏe con người.

Sâm Ô Linh - dược liệu mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe

Cây Sâm Ô Linh là gì? 

• Tên thường gọi: Nấm Ô Linh, Sâm Ô Linh.
• Tên khoa học: Xylaria nigripes (Klotzsch.) Cooke
• Họ thực vật: Xylariaceae.

Đặc điểm thực vật

Sâm Ô Linh được hình thành từ các sợi nấm bên trong lòng đất, là hạch nấm đặc biệt. Loại nấm này thường được tìm thấy trong các tổ mối bị bỏ hoang, nằm sâu từ 0,5-2 mét dưới mặt đất.

Cách nhận biết Sâm Ô Linh bằng hình dáng

Sâm Ô Linh có hình dạng giống như củ khoai, lớp vỏ đen bên ngoài, phần thịt trắng bên trong. Bề mặt cứng vừa, phía cuối có rễ dài mọc ra giống như đuôi con chuột. Đường kính trung bình của của Sâm Ô Linh từ 1-7cm, chiều dài từ 4-10cm, có những quả nấm to có thể bằng bàn tay.

Khu vực phân bố 

Sâm Ô Linh thường mọc ở đâu? Ở Việt Nam, Sâm Ô Linh được tìm thấy ở một số tỉnh khu vực Tây Nguyên, Gia Lai, Kontum, Lâm Đồng, Đắk Lắk, nhưng số lượng ít và hiếm. Bên cạnh đó, loại cây này còn được tìm thấy ở Hàn Quốc và Trung Quốc. Đặc biệt tại Trung Quốc, chúng còn được xem là thảo dược cực kỳ quý hiếm với giá bán tới 20.000 nhân dân tệ/kg (khoảng 70 triệu VND) cho củ loại 1.

Thu hái và chế biến

Sâm Ô Linh thường được thu hoạch vào mùa thu từ tháng 9 đến tháng 11 (thời gian cụ thể còn tùy thuộc vào khí hậu và vị trí địa lý địa phương).

Sau khi đào Sâm Ô Linh, họ sẽ được đem rửa sạch để loại bỏ tạp chất rồi phơi khô và bảo quản nguyên củ. Khi sử dụng, có thể dùng để ngâm rượu, sắc thành nước uống hàng ngày.

Hình ảnh cây sâm ô linh trên thực tế

Bộ phận sử dụng

• Thân nấm: Có tính chất xơ cứng và chắc chắn. Đây là bộ phận được sử dụng làm dược liệu quý, có giá trị để tạo ra các sản phẩm dùng trong trong lĩnh vực y học và sức khỏe.
• Quả nấm: Với đường kính từ 1-7cm, quả nấm được dùng làm nguyên liệu trong nấu ăn và chế biến thực phẩm, tạo ra các món ăn bổ dưỡng.
• Chiết xuất và tinh chất: Nấm ô linh có thể dùng để chế biến thành chiết xuất và tinh chất, tách các thành phần hữu ích để sử dụng trong sản xuất thuốc, mỹ phẩm hay các sản phẩm chăm sóc sức khỏe.

Thành phần hoá học

Thành phần hoá học trong Sâm Ô Linh bao gồm:

• Saponin triterpenoid tetracyclic: chủ yếu là nhóm dammaran (còn gọi là ginsenosid). Có hơn 30 loại ginsenosid khác nhau đã được xác định và phân lập trong Sâm Ô Linh.
• Protein
• Polysacarit
• Sắt
• Mangan
• Selenium-tin

Các tác dụng dược lý của Sâm Ô Linh

Theo y học cổ truyền

Sâm Ô Linh có tác dụng gì? Trong Đông y, Sâm Ô Linh có vị ngọt nhẹ, mùi thơm, tính bình và được quy vào 3 kinh tâm, can, thận. 

Công dụng: Chúng được coi là dược liệu quý mang lại nhiều lợi ích cho gan, dạ dày, giúp trị mất ngủ, an thần tốt, giảm huyết áp cao, cầm máu và hỗ trợ quá trình điều trị tiêu chảy.

Theo y học hiện đại

Hỗ trợ điều trị đau dạ dày

Sâm Ô Linh không chỉ nổi tiếng với khả năng giảm đau do loét và viêm dạ dày mà còn hỗ trợ quá trình điều trị các triệu chứng của viêm dạ dày mãn tính. Bên cạnh đó, sâm còn chứa hàm lượng protein và axit amin thiết yếu cao, giúp nuôi dưỡng và phục hồi các tổn thương ở lá lách, dạ dày và thận.

Kiểm soát và hạ đường huyết

Polysaccharides, một hợp chất quan trọng có trong nấm ô linh đã được chứng minh có nhiều tác dụng tích cực đối với sức khỏe con người. Hoạt chất này vừa giúp ổn định đường huyết, giảm mỡ máu, vừa có khả năng chống đông máu và chống nôn. 

Chữa các bệnh liên quan đến thần kinh

Sâm Ô Linh có khả năng cải thiện tình trạng suy giảm trí nhớ và mất ngủ. Đồng thời làm dịu căng thẳng, lo lắng và nâng cao tinh thần. Những trường hợp mất ngủ, kém ăn, phụ nữ ít hoặc mất sữa có thể tham khảo sử dụng Sâm Ô Linh.

Cải thiện thị lực

Sâm Ô Linh với hàm lượng beta-carotene dồi dào, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ mắt, cải thiện thị lực và giảm mỏi mắt.

Chống lão hoá

Các polyphenol có trong Sâm Ô Linh là những chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp trung hòa các gốc tự do gây hại cho tế bào. Nhờ đó, Sâm Ô Linh góp phần làm chậm quá trình lão hóa da, tăng cường độ đàn hồi và mang đến làn da tươi trẻ, căng mịn hơn.

Ngăn ngừa và chống ung thư

Nấm ô linh chứa nhiều nguyên tố vi lượng, trong đó có hoạt chất chống oxy hoá selenium với khả năng trung hòa các gốc tự do gây hại, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương DNA, ngăn chặn sự hình thành và phát triển của tế bào ung thư.

Cách sử dụng Sâm Ô Linh

Nấm Ô Linh có thể sử dụng theo nhiều cách khác nhau, cụ thể là:

Hãm trà

Chuẩn bị: 10g Sâm Ô Linh tươi.

Cách thực hiện:

• Sâm sau khi rửa sạch sẽ đem thái thành từng lát mỏng rồi bỏ hết vào ấm.
• Chế một chút nước sôi vào và lắc nhẹ.
• Đổ phần nước đó đi để tráng qua.
• Cho tiếp 500ml nước vào bình hãm.
• Đợi khoảng 15 phút cho trà ngấm là có thể uống.

Ngâm rượu

Chuẩn bị: 100g Sâm Ô Linh, 1-2 lít rượu trắng 40-42 độ.

Cách thực hiện: 

• Lấy Sâm Ô Linh đã chuẩn bị cho vào bình.
• Đổ rượu trắng vào và đậy kín nắp.
• Ngâm trong vòng 30 ngày là có thể dùng được
• Sử dụng mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 15-20ml sau ăn.

Ngâm mật ong

Chuẩn bị: Sâm Ô Linh tươi, mật ong nguyên chất.

Cách thực hiện:

• Lấy sâm đã rửa sạch để ráo nước.
• Thái thành từng lát mỏng đặt vào hũ thuỷ tinh.
• Đổ mật ong nguyên chất vào và đậy nắp cho kín.
• Bảo quản và sử dụng khi cần thiết.

Ngoài các cách sử dụng trên, bạn có thể lấy Sâm Ô Linh nấu cùng cháo và canh để bồi bổ sức khỏe.

Lưu ý: Chỉ nên sử dụng tối đa 3g sâm mỗi ngày để có hiệu quả tốt cho sức khỏe.

Sâm Ô Linh có giá bao nhiêu?

Sâm Ô Linh là loại dược liệu quý hiếm, nổi tiếng với nhiều công dụng quý giá. Chính vì vậy, giá Sâm Ô Linh cũng rất cao, dao động từ vài triệu đồng cho đến hàng trăm triệu đồng một kilogam đối với những loại sâm chất lượng cao, được khai thác từ những vùng đất tự nhiên.

Sâm Ô Linh được khai thác từ vùng đất tự nhiên

Những lưu ý khi sử dụng Sâm Ô Linh

Sâm Ô Linh mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, tuy nhiên để đảm bảo an toàn và phát huy tối đa công dụng của loại thảo dược quý hiếm này, người dùng cần lưu ý một số điều sau:

• Nước sâm sau khi hãm nên sử dụng hết trong ngày và bảo quản kỹ trong ngăn mát tủ lạnh khi chưa dùng đến để tránh sâm bị hỏng.
• Không nên dùng sâm cho phụ nữ đang mang thai, người đầy bụng, đau bụng. 
• Không nên sử dụng sâm Ô Linh vào buổi tối vì có thể gây mất ngủ.

Với những giá trị dinh dưỡng cao, Sâm Ô Linh không chỉ là một loại thảo dược mà còn là một món quà vô giá mà thiên nhiên ban tặng cho con người. Tuy nhiên, để khai thác tối đa hiệu quả của loại thảo dược này, chúng ta cần tìm hiểu kỹ lưỡng và sử dụng đúng cách.

Trên đây là một số thông tin về Sâm Ô Linh dành cho bạn, hy vọng bài viết này của Dược Thái Minh là hữu ích với bạn. Cảm ơn bạn đã đón đọc. Xem thêm nhiều bài viết tương tự tại:

Sâm Đương quy là cây gì? Hình ảnh, Đặc điểm, chữa gì?

Sâm đại hành có tính ấm, vị ngọt giúp bổ máu, thông huyết,

Cây sâm cau là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa gì?

Đẳng sâm là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa gì?