Dược Thái Minh

Tư vấn ngay: 1800 1032 (Miễn cước)

0

Giỏ hàng

Giỏ hàng của bạn đang trống

13 Tác dụng phụ của Corticoid và cách khắc phục ít người biết!

Thẩm định bởi:

Dược sĩ Lại Văn Việt

Chuyên khoa: Dược lâm sàng, Công nghiệp dược

Corticoid là nhóm thuốc chống viêm, ức chế miễn dịch mạnh mẽ được sử dụng rộng rãi trong Y tế. Tuy nhiên, ít ai biết rằng việc sử dụng corticoid có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng. Dưới đây là 13 tác dụng phụ của corticoid mà bạn cần biết cùng với cách khắc phục chúng. 

tác dụng phụ của corticoidKhám phá 13 tác dụng phụ corticoid ít người biết

Đôi nét về Corticoid

Trước khi tìm hiểu về các tác dụng phụ của corticoid, ta cần hiểu đúng về corticoid.

Corticoid, hay còn gọi là Glucocorticoid, là nhóm thuốc mô phỏng hoạt động của hormone cortisol do cơ thể tự sản xuất. Corticoid đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa các chức năng thiết yếu như: chuyển hóa, đáp ứng miễn dịch và kiểm soát căng thẳng.

Ngày nay, Corticoid được bào chế thành nhiều dạng khác nhau để đáp ứng nhu cầu điều trị đa dạng: viên uống, kem bôi, thuốc tiêm, thuốc xịt mũi, dung dịch hít,...

Nhờ tác dụng chống viêm, ức chế miễn dịch, Corticoid được sử dụng hiệu quả trong điều trị viêm khớp dạng thấp, viêm ruột (IBD), hen suyễn, dị ứng, bệnh Addison, viêm da… 

Tuy mang lại nhiều lợi ích, Corticoid chỉ nên sử dụng theo chỉ định của bác sĩ. Việc tự ý sử dụng hoặc lạm dụng Corticoid có thể dẫn đến nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng.

Xem thêm:

Tác dụng phụ của Corticoid và cách khắc phục

Khi lạm dụng hoặc dùng sai cách, Corticoid có thể gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn như: rối loạn tâm trạng, loãng xương, tăng cân, tăng huyết áp, tăng đường huyết,...

Suy giảm miễn dịch

Corticoid ức chế hệ miễn dịch, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng, bao gồm cả nấm và virus. Biểu hiện có thể bao gồm sốt, ớn lạnh, ho, sổ mũi, đau họng,...

Cách khắc phục:

  • Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước
  • Tránh tiếp xúc với người bệnh
  • Tránh những nơi đông người
  • Sử dụng thuốc chống nấm hoặc kháng virus theo chỉ định của bác sĩ
  • Báo cáo cho bác sĩ ngay nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nhiễm trùng nào

13 tác dụng phụ của corticoidCorticoid gây suy giảm miễn dịch nghiêm trọng

Rối loạn tâm trạng

Corticoid có thể gây ra các thay đổi tâm trạng như lo âu, trầm cảm, mất ngủ và cáu kỉnh. Những thay đổi này thường xuất hiện sau vài tuần sử dụng Corticoid và có thể trở nên nghiêm trọng nếu không được điều trị.

Cách khắc phục:

  • Trò chuyện với bác sĩ về những thay đổi tâm trạng của bạn
  • Tham gia các hoạt động thư giãn như thiền hoặc yoga
  • Tránh sử dụng caffeine và rượu
  • Báo cáo cho bác sĩ ngay nếu bạn có bất kỳ thay đổi tâm trạng nào nghiêm trọng

Tăng cân

Uống nhiều corticoid gây gia tăng cảm giác thèm ăn và làm thay đổi cách cơ thể tích trữ mỡ, dẫn đến tăng cân và tích tụ mỡ ở một số vùng nhất định như mặt, cổ, và bụng.

Cách khắc phục:

  • Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng, hạn chế thức ăn nhanh, đồ chiên rán, đồ ngọt
  • Tập thể dục thường xuyên ít nhất 30 phút mỗi ngày
  • Theo dõi cân nặng của bạn và báo cáo cho bác sĩ nếu bạn tăng cân đột ngột
  • Hạn chế lượng muối trong khẩu phần ăn

Loãng xương

Khi corticoid tích tụ quá nhiều, quá lâu trong cơ thể sẽ gây ra tình trạng ức chế sự hình thành protein collagen, ảnh hưởng đến sự lắng đọng xương, giảm lượng canxi hấp thu vào cơ thể. Điều này có thể làm giảm mật độ xương, tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương. 

Biểu hiện có thể bao gồm đau nhức xương khớp, dễ gãy xương, đặc biệt là xương hông, cột sống và cổ tay.

Cách khắc phục:

  • Bổ sung canxi và vitamin D theo chỉ định của bác sĩ
  • Tập thể dục với các bài tập chịu lực như đi bộ, chạy bộ, leo cầu thang
  • Tránh hút thuốc lá và uống rượu quá nhiều
  • Sử dụng thuốc chống loãng xương theo chỉ định của bác sĩ

tác dụng phụ của corticoid trên daTác dụng phụ corticoid đối với xương

Tăng huyết áp

Corticoid có thể làm tăng huyết áp - một trong những tác dụng phụ thường gặp của corticoid. Nếu bạn đã có huyết áp cao, Corticoid có thể khiến tình trạng trở nên tồi tệ hơn.

Cách khắc phục:

  • Hạn chế lượng muối trong khẩu phần ăn
  • Tập thể dục thường xuyên
  • Giảm cân nếu bạn thừa cân hoặc béo phì
  • Sử dụng thuốc hạ huyết áp theo chỉ định của bác sĩ

Tăng lượng đường huyết

Corticoid có tác dụng phụ là tăng lượng đường huyết, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Biểu hiện có thể bao gồm khát nước nhiều, tiểu nhiều, mệt mỏi, sụt cân không lý do.

Cách khắc phục:

  • Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế thức ăn ngọt, tinh bột
  • Tập thể dục thường xuyên
  • Giảm cân nếu bạn thừa cân hoặc béo phì
  • Sử dụng thuốc điều trị tiểu đường theo chỉ định của bác sĩ

Yếu cơ

Corticoid có thể làm yếu cơ, đặc biệt là cơ ở chân. Biểu hiện có thể bao gồm dễ mệt mỏi, yếu ớt, khó khăn khi đi lại hoặc leo cầu thang.

Cách khắc phục:

  • Tập thể dục thường xuyên với các bài tập tăng cường cơ bắp
  • Bổ sung protein trong khẩu phần ăn
  • Sử dụng các bài tập vật lý trị liệu theo chỉ định của bác sĩ

Ảnh hưởng đến da

Mụn trứng cá, rạn da, khó liền sẹo là những tác dụng phụ của corticoid trên da phổ biến, đặc biệt là ở mặt, ngực và lưng.

Cách khắc phục:

  • Rửa mặt thường xuyên bằng sữa rửa mặt dịu nhẹ
  • Giữ ẩm cho da thường xuyên bằng kem dưỡng ẩm hoặc dầu dừa
  • Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da dành cho da mụn
  • Tránh trang điểm dày
  • Báo cáo cho bác sĩ nếu tình trạng mụn trứng cá của bạn nghiêm trọng

tác dụng phụ của corticoid và cách khắc phụcTác dụng phụ corticoid trên da

Rối loạn kinh nguyệt

Corticoid có thể gây ra các rối loạn kinh nguyệt như thay đổi chu kỳ kinh nguyệt, chảy máu bất thường như rong kinh.

Cách khắc phục:

  • Trao đổi với bác sĩ về những thay đổi kinh nguyệt của bạn
  • Sử dụng các biện pháp tránh thai nếu bạn muốn tránh mang thai

Giảm thị lực

Corticoid có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh glaucoma, cườm - các bệnh về mắt có thể dẫn đến mất thị lực. Biểu hiện có thể bao gồm đau nhức mắt, nhìn mờ, chói mắt, nhìn thấy quầng sáng hoặc quầng halo xung quanh ánh sáng, buồn nôn và nôn.

Cách khắc phục:

  • Khám mắt định kỳ
  • Sử dụng thuốc nhỏ mắt theo chỉ định của bác sĩ
  • Sử dụng kính râm để bảo vệ mắt khỏi tác hại của tia UV

Suy thượng thận

Việc ngưng corticoid đột ngột có thể gây ra suy thượng thận, một tình trạng nguy hiểm do cơ thể không thể sản xuất đủ corticoid nội sinh.

Cách điều trị:

  • Giảm liều dần dần theo chỉ dẫn của bác sĩ.
  • Theo dõi triệu chứng và báo cáo ngay với bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường.

Chứng thấp còi ở trẻ

Tác dụng phụ của corticoid đối với trẻ em là giảm khối lượng cơ bắp, khiến trẻ ít vận động, hạn chế sự phát triển chiều cao.

Nguyên nhân là bởi, corticoid ức chế sự bài tiết hormone GH từ tuyến yên. Đây là hormone đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển chiều cao của trẻ. 

Hơn nữa, corticoid ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa protein, carbohydrate và chất béo, dẫn đến giảm hấp thu dưỡng chất, đặc biệt là canxi và vitamin D - những vi chất thiết yếu cho sự phát triển hệ xương của trẻ.

tác dụng phụ của corticoid đối với trẻ emCorticoid có thể gây thấp còi ở trẻ

Phù nề

Lý do chính khiến việc sử dụng Corticoid dẫn đến tình trạng phù nề là do sự tích tụ natri và nước trong cơ thể. Mặt khác, corticoid có thể làm giãn mạch máu, dẫn đến tăng lưu lượng máu đến các mao mạch nhỏ. Áp lực mao mạch tăng cao khiến nước và các protein trong máu dễ dàng di chuyển vào các mô kẽ, gây phù nề.

>> Xem thêm: 7+ Tác dụng phụ của Paracetamol nên biết để không lạm dụng

Cần làm gì để hạn chế các tác dụng phụ của Corticoid

Mặc dù luôn có những rủi ro, biến chứng liên quan đến corticoid nhưng cũng có nhiều cách để giảm thiểu hoặc giải quyết các tác dụng phụ của nó. Để chủ động giảm thiểu tác dụng phụ của corticoid, bạn cần tuân theo một số nguyên tắc như sau: 

  • Luôn dùng thuốc theo chỉ dẫn.
  • Thảo luận với bác sĩ nếu bạn muốn tăng/giảm liều lượng hoặc ngưng sử dụng corticoid.
  • Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh. 
  • Hạn chế thực phẩm giàu đường, dầu mỡ, natri. 
  • Bổ sung thực phẩm giàu kali, canxi, protein.
  • Lập thói quen tập thể dục.
  • Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm biến chứng.
  • Chỉ sử dụng thuốc corticoid khi thực sự cần thiết.
  • Lắng nghe cơ thể, báo cáo ngay cho bác sĩ nếu có bất kỳ vấn đề nào.
  • Sử dụng lượng vừa đủ để kiểm soát bệnh, không nên tự ý tăng liều khi chưa có sự cho phép của bác sĩ.
  • Đến bệnh viện theo dõi huyết áp và lượng đường trong máu thường xuyên để tiến hành điều trị nếu cần thiết.
  • Theo dõi mật độ xương bằng các xét nghiệm định kỳ và uống thuốc cũng như thực phẩm bổ sung để giúp xương chắc khỏe.

Khi tuân thủ những biện pháp phòng ngừa và điều trị phù hợp trên, bạn có thể hạn chế tối đa tác dụng phụ của Corticoid và sử dụng thuốc an toàn, hiệu quả. Đừng ngần ngại trao đổi trực tiếp với bác sĩ nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến corticoid!

Xem thêm:

Cập nhật lúc: 2024/06/21

Thông tin trên website duocthaiminh.vn chỉ mang tính chất tra cứu, tham khảo. Quý khách vui lòng không tự ý áp dụng mà không có chỉ định của bác sĩ. Dược phẩm Thái Minh sẽ không chịu trách nhiệm cho những trường hợp tự ý sử dụng thông tin này.