Sử dụng thuốc mê là việc cần thiết trong mọi cuộc phẫu thuật, về cơ bản nó khá an toàn và được sử dụng phổ biến trong y khoa. Tuy nhiên sử dụng thuốc tê vẫn có thể gây tác dụng phụ không mong muốn ngay sau khi vừa thực hiện phẫu thuật.
Vậy tác dụng phụ của thuốc mê sau mổ có thực sự nguy hiểm?
Gây mê cần thiết trong điều trị y học nhưng nó có thể gây nhiều tác dụng phụ khác nhau
Thế nào là thuốc gây mê?
Thuốc gây mê là hóa chất trong y học khi đưa vào cơ thể sẽ khiến người bệnh mất ý thức tạm thời, sử dụng với liều lượng vừa đủ vì thế chức năng của các cơ quan quan trọng vẫn được duy trì như bài tiết, hô hấp, tuần hoàn….
Mỗi loại thuốc mê khác nhau sẽ có liều lượng sử dụng khác nhau. Trong quá trình gây mê bác sĩ cần lấy liều lượng đúng, đủ bởi nếu sử dụng quá ít sẽ không đủ gây mê bệnh nhân và ngược lại khi dùng quá liều dễ gây ngộ độc thuốc mê gây ra nhiều hệ lụy đến sức khỏe người bệnh.
Sau khi tiêm, thuốc mê sẽ ngấm vào máu khi này tác dụng của thuốc sẽ được phát huy. Một vài tác dụng đó có thể kể tới như suy giảm ý thức, an thần, giãn cơ vận động, mất phản xạ tự nhiên, mất toàn bộ cảm giác.
Hiện nay, thuốc gây mê được chia thành 2 loại phổ biến:
- Thuốc gây mê đường hô hấp: là thuốc điều chế dưới dạng lỏng hoặc dạng hơi, chúng có khả năng bốc hơi. Khi sử dụng người bệnh chỉ cần thở vào hơi của thuốc từ đó thuốc sẽ ngấm vào màng phổi từ đó nhanh chóng thẩm thấu vào máu. Các loại thuốc thường được sử dụng trong trường hợp này bao gồm: desflurane, ether, sevoflurane và isoflurane.
- Thuốc gây mê tĩnh mạch: nhóm thuốc thành viên phổ biến nhất đối với thuốc gây mê tĩnh mạch gồm có benzodiazepines, barbiturates, neuroleptics - thuốc ức chế hệ thần kinh và hypnotics. Khác với loại thuốc mê trên đối với loại này bác sĩ sẽ tiêm thuốc trực tiếp vào tĩnh mạch của bệnh nhân
Có 2 phương pháp gây mê chính là gây mê tĩnh mạch và qua đường hô hấp
Tác dụng phụ của thuốc mê sau mổ
Dù thuốc gây mê mang đến nhiều hiệu quả cho y học đặc biệt trong các ca phẫu thuật, ca mổ hoặc các phương pháp can thiệp y học khác. Tuy nhiên, thuốc mê sau mổ vẫn gây ra tác dụng khi ngay sau phẫu thuật thậm chí nhiều trường hợp tác dụng phụ còn kéo dài trong cả thời gian hồi phục của bệnh nhân, cụ thể:
Tác dụng phụ thường gặp
- Ngứa, dị ứng, phát ban: ngứa là tình trạng phổ biến của bệnh nhân sau khi sử dụng Opioid để gây mê.
- Đau cơ: thuốc mê đi vào cơ thể gây giãn cơ bắp, ngay cả khi phẫu thuật thành công thuốc mê đã hết tác dụng thì nhiều trường hợp bệnh vẫn cảm thấy đau, mỏi cơ.
- Đau vết thương sau mổ: đau vết mổ tình trạng phổ biến có thể gặp ở bất cứ ca bệnh nào sau khi kết thúc phẫu thuật bởi khi này thuốc mê đã hết tác dụng.
- Tiểu bí: thông thường tiểu khó chỉ gặp ở người bệnh sử dụng phương pháp gây mê toàn thân nhưng chúng cũng sẽ nhanh chóng biến mất.
- Đau họng hoặc mất giọng: khô miệng sau khi phẫu thuật kết thúc cùng với đó có thể xuất hiện thêm triệu chứng đau họng, thậm chí là mất giọng. Tuy nhiên đối với người bệnh bị mất giọng thường do ảnh hưởng từ ống nội khí quản được sử dụng trong thời gian phẫu thuật.
- Buồn nôn, nôn: đây là tác dụng phụ thường gặp nhất sau khi người bệnh tỉnh lại. Để ngăn ngừa tình trạng này bệnh nhân có thể được chỉ định uống thêm thuốc chống buồn nôn.
- Cơ thể ớn lạnh hoặc run rẩy: tiêm thuốc gây mê đồng nghĩa với thân nhiệt của bệnh nhân sẽ giảm theo. Chính vì thế sau khi tỉnh lại người bệnh có thể sẽ bị ớn lạnh hoặc run rẩy.
- Mê sảng: cũng là tác dụng phụ thường gặp nhưng mê sảng thường kéo dài lâu hơn thậm chí cả những ngày tiếp theo khi người bệnh trong giai đoạn phục hồi sức khỏe.
- Suy giảm trí nhớ: trí nhớ kém, nhầm lẫn trong công việc, thường tình trạng này sẽ kéo dài vài ngày với người khỏe mạnh. Còn với người sức khỏe yếu hoặc người cao tuổi có thể sẽ kéo dài vài tuần.
Mê sảng, suy giảm trí nhớ là tác dụng phụ của thuốc giảm đau sau mổ thường gặp
Tác dụng phụ nguy hiểm hiếm gặp
Ngoài những tác dụng phụ của thuốc mê sau mổ thường gặp như trên, thuốc mê còn gây ra nhiều triệu chứng nguy hiểm khác, cụ thể:
- Biểu hiện nặng của bệnh hen suyễn.
- Tỉnh giấc đột ngột kể cả trong cuộc phẫu thuật.
- Gây nhiều tổn thương đến răng kể cả với những người trồng răng sứ.
- Viêm đường hô hấp
- Lên cơn động kinh ngay cả trước đó người bệnh không có tiền sử mắc động kinh.
- Sốt cao, sốt theo từng cơn hoặc sốt kéo dài suốt cả ngày.
>> Xem thêm:
Lưu ý cơ bản để giảm tác dụng phụ của thuốc gây mê
Hiện nay chưa có thuốc gây mê nào được xem là thuốc mê lý tưởng nghĩa là chúng không gây tác dụng phụ. Vì thế, việc lựa chọn loại thuốc cũng như phương pháp gây mê trước khi phẫu thuật là việc làm rất quan trọng. Nên chọn loại thuốc phù hợp nhất với cơ thể cùng với đó tiêm đúng liều để hạn chế tối đa tác dụng phụ, trong đó một vài biện pháp được xem là hữu ích đối với người bệnh như:
- Tuân thủ theo đúng nguyên tắc về chế độ dinh dưỡng, chỉ ăn đúng loại thực phẩm được khuyến cáo tránh thực phẩm dễ gây buồn nôn.
- Thông báo chi tiết về tình hình sức khỏe hiện tại của bản thân cho bác sĩ gây mê bao gồm cả tiền sử bệnh, tiền sử bệnh dị ứng hoặc các loại thuốc đang dùng.
- Bác sĩ trước khi gây mê cần thăm khám và đánh giá kỹ tình trạng sức khỏe người bệnh. Đây là cơ sở để dựa vào tìm ra loại thuốc mê cũng như đưa ra liều lượng thuốc phù hợp từ đó giúp giảm thiểu tác dụng phụ không tốt đến sức khỏe. Đặc biệt, nên giảm liều lượng thuốc với người lớn tuổi, người đang điều trị suy gan, suy thận để ngừa biến chứng về tim mạch, hô hấp.
- Theo dõi tình trạng của bệnh nhân trước, trong và sau khi tiêm thuốc mê để kịp thời nếu có triệu chứng bất thường xảy ra.
Cần gây mê đúng liều để giảm thiểu tối đa tác dụng phụ nguy hiểm cho bệnh nhân
Nhìn chung thuốc mê là thuốc khá an toàn tuy nhiên tác dụng phụ của thuốc mê sau mổ vẫn có thể gặp ở bất cứ ai. Và cách tốt nhất để hạn chế và tránh gặp tác dụng phụ đó là việc chia sẻ thành thật về thông tin bệnh tiền sử cùng với đó là tình trạng sức khỏe để bác sĩ đưa ra phương pháp gây mê phù hợp nhất.
Xem thêm:
Cập nhật lúc: 2024/06/03
