Tư vấn ngay: 1800 1032 (Miễn cước)
Giỏ hàng
Thổ Hoàng Liên còn được gọi là Hoàng Liên đuôi ngựa là một loại thảo mộc quý thuộc họ Mao lương (Ranunculaceae), có nguồn gốc từ các vùng núi cao Himalaya và Tây Tạng. Từ xưa, nó đã được sử dụng trong y học cổ truyền Trung Quốc và Việt Nam trong nhiều thế kỷ để điều trị nhiều bệnh lý khác nhau như đau dạ dày, chống viêm, giải nhiệt, sốt cao, mụn nhọt,...Bài viết sau đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về công dụng và cách dùng thảo dược một cách hợp lý.
Thổ hoàng liên là một loại thảo dược quý giá, từ lâu đã được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền để điều trị nhiều bệnh khác nhau. Với vị đắng đặc trưng, thổ hoàng liên được biết đến với khả năng thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm và kháng khuẩn hiệu quả.
Cây thuộc dạng thân nhỏ, với chiều cao trung bình từ 40 đến 50cm, thân khá mỏng, mềm và bề ngoài nhẵn. Lá cây kép 3 lần lông chim, có bẹ bọc lấy thân. Cuống lá chia theo cuống chính, cuống bậc 2 và bậc 3. Cuống chính dài 10 -15cm, cuống bậc 2 và 3 ngắn hơn tầm 5 - 7cm. Lá chét hình bầu dục, mép lá xẻ tai bèo, phiến dài màu xanh lục, mặt trên đậm hơn dưới.
Hoa thổ hoàng liên nhỏ, cánh mỏng hơi phớt tím. Nên quả cũng nhỏ, như hạt thóc vậy. Tuy nhiên thân rễ lại rất phát triển, to và thô, đường kính 0,3 đến 0,5cm, có nhiều mấu, bẻ ngang thấy nhiều xơ, thịt màu vàng tươi hoặc vàng trắng.
Hình ảnh cây thổ hoàng liên
Bộ phận được sử dụng nhiều để làm thuốc là phần thân rễ của cây. Thông thường, người ta sẽ cắt thành từng đoạn rễ dài 2 - 4cm rồi đem phơi khô. Bề ngoài vị thuốc có màu nâu sẫm, những đoạn rễ nhỏ ngắn ngả vàng hoặc có các vết sẹo để lại. Dược liệu khá cứng, mặt cắt không bằng phẳng, nếm thử có vị đắng.
Thành phần hóa học quan trọng chủ yếu tập trung ở thân rễ, bao gồm: 3% berberin, 0,02% jatrorrhizin, 0,3% panmatin, thalictri,...
Tại Việt Nam, cây được tìm thấy nhiều ở vùng núi rừng Tây Bắc, nhất là ở huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên. Người ta sẽ thu hoạch cây vào mùa đông, lúc này cây đã già và rễ củ đã trưởng thành và thân lá rụng dần. Tuy nhiên xung quanh thổ hoàng liên sẽ có rất nhiều loài cây khác nên khi để trụi lá mới đi thu hoạch thì rất khó tìm thấy. Do đó họ sẽ đào lấy củ vào tháng 6, 7, 8.
Phần cũ đào về đem rửa sạch đất cát, bỏ phần cỏ rễ và rễ con. Sau đó cắt nhỏ rồi tiến hành phơi khô hoặc sấy tại nhiệt độ 50 - 60 độ C, độ ẩm không vượt quá 12%.
Theo Y học cổ truyền, dược liệu có vị đắng, tính hàn, quy vào kinh tâm, can, tỳ, vị đại tràng. Nó đem đến tác dụng thanh nhiệt, giải độc, chữa tiêu chảy, kiết lỵ, viêm, sở, viêm gan, vàng da, thấp khớp, đầy hơi chướng bụng,...
Nhiều thí nghiệm đã tiến hành nghiên cứu và đánh giá về công dụng của dược liệu thổ hoàng liên đối với cơ thể con người, và cho ra một số kết quả sau.
Những chất chuyển hóa thứ cấp trong dược liệu đã được nghiên cứu và sản xuất ra các chất kháng nấm như perillaldehyde, cinnamaldehyde, pinocembroside, citral,...
Alkaloid, flavonoid, saponin, phenol và tanin là những chất chuyển hóa thứ cấp có tác động sinh lý đã được xác định trước đó đối với cơ thể con người và hoạt tính sinh học. Các chất này sẽ có đặc tính chống viêm, chống oxy hóa, kháng khuẩn và kháng nấm.
Berberin được tìm thấy trong thổ hoàng liên, là một chất chống oxy hóa có tác dụng giảm stress oxy hóa - liên quan đến nhiều cơ chế gây bệnh.
Đặc biệt chất chống oxy hóa từ thực vật tự nhiên như này được coi là thiết yếu đối với cơ thể con người trong suốt vài thập kỷ qua. Chúng giúp cơ thể chấm dứt mọi phản ứng dây chuyền do gốc tự do bị kích hoạt và hạn chế ảnh hưởng bất lợi nào đến việc điều trị gan và rối loạn khác.
Trong số ít bệnh liên quan đến gan, vàng da là triệu chứng thường gặp nhất. Tình trạng này không chỉ là dấu hiệu bệnh gan mà còn ám chỉ việc gan gần đây hoạt động không bình thường. Nhưng Flavonoid trong cây có khả năng ức chế các enzym oxy và thủy phân, đồng thời loại bỏ gốc tự do - nguyên nhân gây stress oxy hóa dẫn tới vàng da.
Thổ hoàng liên có khả năng cải thiện bệnh vàng da
Các thành phần hóa học như flavonoid và phenolic có hoạt tính kháng khuẩn, chống viêm, chống ung thư, giảm đường huyết, bảo vệ gan, lợi tiểu khá mạnh mẽ. Đồng thời berberin cũng được ứng dụng trong điều trị chống nhiễm trùng máu, tiểu đường, bảo vệ tim mạch và hỗ trợ chống ung thư gan khá nhiều.
Liều lượng khuyến cáo nên dùng mỗi ngày bao gồm từ 4 - 12gr, dùng ở dạng bột mịn, hoàn thành viên hoặc thuốc đắp, sắc uống đều được. Lưu ý người khí hư, tỳ vị hư hàn không nên sử dụng vì sẽ gây nhiều tác dụng không mong muốn. Dưới đây là các bài thuốc từ thổ hoàng liên có thể tham khảo:
Một số bài thuốc kinh nghiệm
- Bài thuốc nhằm kích thích tiêu hóa
- Bài thuốc điều trị trĩ
- Bài thuốc chữa kiết lỵ, tiêu chảy
Bài thuốc chữa sốt phát ban
Bài thuốc chữa mụn nhọt, lở loét
Bài thuốc chữa sưng lưỡi, lở môi
Bài thuốc cải thiện chức năng gan
Hy vọng qua bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về dược liệu Thổ hoàng liên cũng như công dụng và liều dùng phù hợp. Tuy nhiên trong bất cứ trường hợp nào, không nên tự ý dùng mà phải tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Nguồn bài viết: Tổng hợp
||Tham khảo bài viết khác: