Trần bì: Đặc điểm, công dụng và bài thuốc chữa bệnh từ trần bì!

Trần bì vị thuốc quen thuộc trong hàng loạt bài thuốc dân gian như tiêu chảy, đầy bụng, nôn mửa…. Với nhiều công dụng tốt như vậy nhưng không phải ai cũng biết chế biến cũng như cách dùng đúng. Để hiểu rõ hơn về dược liệu này thì đừng bỏ qua những thông tin có trong bài viết dưới đây.

Đặc điểm của vị thuốc trần bì

Nhiều người thắc mắc “cây trần bì là cây gì” Thực ra trần bì tên khoa học là Pericarpium Citri Reticulatae, đây là dược liệu được chế biến trực tiếp từ vỏ quả quýt. Khác với các loại dược liệu khác nó không phải là cây thuốc riêng biệt nhưng lại mang đến nhiều công dụng hữu ích đến sức khỏe. 

Để nhận dạng trần bì rất đơn giản, bạn thường thấy vỏ được cuộn quăn có màu nâu, bề mặt ngoài có nhiều lỗ chấm. Mặt vỏ bên trong màu trắng hoặc vàng nhạt, mùi cay, vị đắng, có hương thơm rõ rệt. 

Để sử dụng làm thuốc chúng sẽ được rửa sạch, phơi khô sau đó dùng trực tiếp hoặc sao vàng lên. Cách điều chế vị thuốc này sẽ khác nhau phụ thuộc vào từng bài thuốc, trong đó cách điều chế phổ biến nhất đó là tẩm muối hoặc mật ong rồi sao vàng.  

Theo nghiên cứu trong dược liệu trần bì có chứa từ 1,5 - 2% tinh dầu cùng với đó là các thành phần hóa học khác có thể kể tới như: Elemene, Vitamin B1 và C, Cryptoxanthin, Limonene, Hesperidin, Beta-sesqui-phellandrene, Copaneme, Caroten, Iopropenyl-toluene, Anpha-humulenol acetate.

Trần bì có tác dụng gì? 

Là thảo dược có nhiều công dụng dược lý trong việc hỗ trợ điều trị các vấn đề liên quan đến sức khỏe. Cụ thể: 

• Công dụng kháng viêm, chống loét: nhiều thành phần được tìm thấy trong trần bì mang đến khả năng điều trị kháng viêm, chống loét như: 
• A-Humulenol acetate và Humulene
• Bioflavonoid - Là các hợp chất giúp tăng độ bền của mạch máu đồng thời làm giảm bớt tính thấm của thành mạch. Bên cạnh đó nó còn mang đến hiệu quả trong việc kháng histamin, giảm tiết acid dịch vị từ đó giúp hạn chế tối đa tình trạng viêm loét dạ dày. 
• Mang đến công dụng đối với hoạt động của cơ trơn dạ dày, ruột: tinh dầu chiết xuất từ trần bì sẽ giúp kích thích hệ tiêu hóa từ đó chất cặn bã tích tụ trong ruột sẽ nhanh chóng được đào thải ra bên ngoài. Ngoài ra, dược liệu này còn làm tăng tiết dịch vị và chống gây co thắt cơ trơn dạ dày, ruột. 
• Công dụng kháng khuẩn: hạn chế sự sinh trưởng và phát triển của một số loại vi khuẩn trong đó bao gồm cả trực khuẩn ái huyết và trực khuẩn dung huyết, tụ cầu khuẩn. 
• Công dung khu đàm, bình suyễn: thành phần hoạt chất có chứa trong dược liệu này hỗ trợ kích thích niêm mạc đường hô hấp, làm tăng bài tiết dịch ở đường hô hấp, loãng đờm, giãn phế quản, giảm bớt tình trạng ho hen. 
• Tốt cho tim mạch: uống nước sắc từ trần bí có thể giúp cải thiện hoạt động tim mạch, làm chậm quá trình xơ hóa cơ tim và apoptosis, ức chế phì đại cơ tim. 

TPBVSK Rikkid có thành phần là Trần bì (Citrus Unshiu Peel). Công dụng Giúp bổ sung 1 số vitamin và khoáng chất cho cơ thể, hỗ trợ ăn ngon, giúp tăng cường chất đề kháng, giảm mệt mỏi, chán ăn do thiếu vitamin.

Trần bì mang đến nhiều công dụng tốt cho sức khỏe 

Cách dùng và liều lượng dùng

Tùy vào mục đích và loại bệnh trần bì sẽ có cách dùng khác nhau. Trong đó cách dùng phổ biến nhất vẫn là: 

• Sắc lấy nước uống: chuẩn bị trần bì khô cùng với các loại dược liệu khác (tùy vào từng thể bệnh sẽ có cách kết hợp dược liệu khác nhau) rồi sắc lấy nước uống trong ngày. 
• Hãm trà: cách làm đơn giản chỉ cần chuẩn bị từ 4 - 12g trần bì khô, tiếp theo ủ với nước sôi từ 10 - 15 phút đợi trà ngấm là có thể sử dụng. 

Lưu ý: liều lượng uống vị thuốc này hàng ngày không vượt quá 12g, tùy vào sức khỏe hiện tại cũng như liều lượng khuyến cáo từ bác sĩ. 

Một số bài thuốc chữa bệnh từ trần bì 

Để sử dụng hiệu quả vị thuốc này bạn có thể tham khảo các bài thuốc cơ bản sau: 

Bài thuốc hỗ trợ cải thiện chứng đầy bụng khó tiêu 

Cách làm trần bì để chữa tình trạng đầy bụng khó tiêu rất đơn giản bạn chỉ cần chuẩn bị 1 miếng nhỏ sau đó rửa sạch với nước ấm. Hãm trong nước sôi từ 10 - 15 phút lấy nước uống, duy trì bài thuốc trong vòng vài ngày sẽ thấy triệu chứng dần giảm đi rõ rệt. 

Bài thuốc chữa rối loạn tiêu hóa, khó tiêu 

Chuẩn bị: 

• Trần bì, sinh khương, hậu phác mỗi loại 10g 
• 6g quả thảo nướng 
• 4g cam thảo 
• 3 quả đại táo 

Sắc toàn bộ vị thuốc trên lấy nước uống hàng ngày, uống liên tiếp trong vòng 5 ngày sẽ thấy hiệu quả. 

Bài thuốc điều trị ho do viêm phổi 

Chuẩn bị: 

• Trần bì + tô diệp mỗi vị 6g 
• 4g cam thảo 

Sắc lấy nước uống trong ngày, mỗi ngày 1 thang cho tới khi triệu chứng giảm dần. 

Bài thuốc điều trị ho đờm do cảm hàn 

Chuẩn bị: 

• Trần bì + bán hạ mỗi loại 6g 
• 12g bạch linh 
• 4g cam thảo 
• 2 lát gừng tươi 

Cách thực hiện đơn giản chỉ cần sơ chế, rửa sạch các dược liệu trên sau đó sắc lấy nước uống mỗi ngày, kiên trì sau vài ngày sẽ thấy bệnh tiến triển tích cực. 

Công dụng của trần bì được biết đến nhiều nhất là chữa ho do viêm phổi 

Bài thuốc chữa suy nhược cơ thể 

Chuẩn bị 1 con gà trống làm sạch, sau đó hầm gà với trần bì + hồ tiêu (mỗi loại 3g). Chia đều thành 2 - 3 lần ăn mỗi ngày, thực hiện 2 - 3 ngày sẽ thấy tình trạng suy nhược cơ thể được khắc phục hiệu quả. 

Bài thuốc chữa viêm loét dạ dày 

Chuẩn bị: 

• 20g trần bì 
• 15g sao giấm (hương phụ) 
• 100g thịt gà 

Rửa sạch toàn bộ nguyên liệu vừa chuẩn bị, tiếp theo cho dược liệu vào kho cùng thịt gà, cho tới khi cạn nước tắt bếp, ăn hết món ăn trong ngày. 

Lưu ý khi sử dụng

Trần bì là dược liệu mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe tuy nhiên không phải ai cũng có thể sử dụng loại dược liệu này đặc biệt là với: 

• Người bị sốt: trần bì có tính nhiệt vì thế người bị sốt cao không nên dùng nhiều dược liệu này. 
• Ho khan: với công dụng giãn phế quản và kháng viêm hiệu quả. Nhưng với trường hợp ho nhiều do yếu phổi cần xem xét và thận trọng trước khi dùng. 
• Khí hư: là dược liệu có tác dụng kích thích đường tiêu hóa vì thế đối với những người bị khí hư hoặc táo bón nên hạn chế sử dụng. 
• Âm hư: được biết đến là dược liệu có thể gây kích thích hệ tiêu hóa, hô hấp do đó người bị kiệt sức, hỏa tiêu cần thận trọng trước khi sử dụng. 
• Thổ huyết: trần bì có khả năng làm giảm độ thấm của thành mạch vì thế người bị chảy máu nhiều không nên dùng. 

Dược liệu có thể gây tác dụng phụ nếu dùng sai đối tượng

Nhìn chung trần bì hiện đang được sử dụng phổ biến trong đông y đặc biệt là bài thuốc chữa bệnh về hệ tiêu hóa, hô hấp. Tuy nhiên để đảm bảo an toàn cũng như tránh tác dụng phụ không mong muốn người bệnh vẫn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để đảm bảo được tư vấn đúng liều, đúng bệnh. Từ đó mới dễ dàng đối phó với trường hợp xấu nhất xảy ra.  Trên đây là những thông tin về dược liệu trần bì mà Dược Thái Minh muốn cung cấp cho bạn đọc, hy vọng những thông tin này sẽ giúp ích cho bạn. Cảm ơn bạn đã đón đọc!