Cam thảo bắc là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?

Cây cam thảo bắc dược liệu quen thuộc trong đông y tuy nhiên cách ra sao, nên uống với liều lượng như thế nào mỗi ngày không phải ai cũng biết. Để hiểu rõ hơn về đặc điểm, cách dùng, các bài thuốc từ vị thuốc này thì hãy theo dõi các thông tin có trong bài viết dưới đây nhé!

I. Thông tin cơ bản về vị thuốc cam thảo bắc 

- Đặc điểm

Cam thảo bắc tên khoa học Glycyrrhiza glabra, trong dân gian nó còn được gọi với nhiều tên khác nhau như phấn cam thảo, diêm cao hảo, sinh cam thảo.

• Là thực vật thân thảo bắt nguồn từ trung quốc, chiều cao trung bình cây từ 0,4 - 0,7m.
• Rễ cây khá phát triển chúng có thể mọc ngầm và đâm ngang mặt đất sâu tới 2m.
• Lá màu xanh hình bầu dục, mọc so le nhau.
• Hoa màu tím nhạt mọc thành chùm ở đầu cành.

Hình ảnh cây cam thảo bắc trong thực tế

- Phân bố

Hiện nay cam thảo bắc được phân bố ở khắp mọi nơi vì thế bạn có thể dễ dàng bắt gặp loại dược liệu ở bất cứ đâu tại Việt Nam.

- Thu hoạch

Thông thường người ta sẽ thu hoạch dược liệu này vào cuối mùa thu hàng năm hoặc đợi khi sang đông khi lá cây đã lụi tàn sẽ thuận tiện hơn trong việc thu hoạch.

Rễ và thân cây là 2 bộ phận được sử dụng phổ biến nhất ở dược liệu này, sau khi được thu hái chúng sẽ được đem rửa sạch rồi phơi hoặc sấy khô rồi dùng làm thuốc trong các bài thuốc dân gian.

- Thành phần hóa học 

Theo nghiên cứu trong cam thảo bắc có chứa nhiều thành phần hóa học có lợi cho sức khỏe như: neoliquiritin, glycyrrhetinic acid glycyrrhizin, uralenic acid, liquiritin, isoliquitigrenin, 18b-glycyrrhetic acid….

>> Xem thêm: Cát căn là gì? Đặc điểm và công dụng chữa bệnh ít ai biết

II. Tác dụng của cam thảo bắc

2.1 Theo đông y 

Theo y học cổ truyền cam thảo bắc có vị ngọt nhẹ, tính bình thường được nhiều người sử dụng để giải khát, giải độc, tá hỏa. Bên cạnh đó, dược liệu này còn được sử dụng để chữa ho, cảm lạnh, viêm xoang, đau họng, viêm đại tràng, loét dạ dày, suy gan, suy thận. 

Thêm vào đó, cam thảo bắc khi được tẩm mật ong sao vàng lên có tính ấm mang đến công dụng nhuận phế. Từ đó thường được sử dụng cho trường hợp gặp vấn đề về sức khỏe như ho do phế hư, tiêu chảy, tỳ vị hư nhược, ăn uống không ngon miệng, cơ thể mệt mỏi suy nhược.

Rễ và thân của dược liệu là bộ phận được sử dụng làm thuốc nhiều nhất

2.2 Theo y học hiện đại 

Không chỉ mang đến hiệu quả trong đông y, với tây y nó cũng là vị thuốc mang đến nhiều giá trị như: 

- Tác dụng tiêu viêm kháng khuẩn 

Là dược liệu có khả năng ức chế vi khuẩn tụ cầu vàng, trùng roi, trực lao khuẩn, giúp loại bỏ vi khuẩn amip, trực khuẩn coli. Ngoài ra hàm lượng Acid Glucuronic và Glycyrrhizic có trong dược liệu này còn hỗ trợ kháng viêm cực tốt.

- Tác dụng giải độc

Cam thảo bắc dược liệu thanh nhiệt giải độc tốt do có chứa các hoạt chất hóa học có khả năng đào thải độc tố do histamine, physostigmin, chloralhydrat, pilocarpine, barbituric gây nên. Bên cạnh đó, dược liệu này cũng có thể giúp giải độc cho những bệnh nhân đang bị uốn ván.  

- Hỗ trợ điều trị huyết áp thấp 

Tính dược lý của cam thảo bắc được so sánh ngang bằng với corticoid bởi nó có khả năng bù muối NaCl, loại bỏ kali gây phù nề, giúp cơ thể giữ nước. 

- Bảo vệ chức năng gan 

Hoạt chất Glycyridin có trong cam thảo bắc khi đi vào cơ thể sẽ hỗ trợ cơ thể hình thành hàng rào bảo vệ gan khỏi sự tấn công của tác nhân gây hại. 

- Giảm nguy cơ loét đường tiêu hóa 

Ngoài những công dụng trên cam thảo bắc còn có khả năng điều hòa acid dịch vị, chống loét dạ dày đồng thời thúc đẩy quá trình phục hồi niêm mạc dạ dày nhanh hơn.

III. Bài thuốc kinh nghiệm từ cam thảo bắc 

Bài thuốc từ cam thảo bắc sẽ khác nhau tùy thuộc vào từng thể bệnh, cụ thể: 

- Bài thuốc dành cho người tiêu hóa kém hoặc người già bị suy nhược thần kinh

Chuẩn bị: 

• Cam thảo bắc, thanh bì mỗi loại 2g 
• 10g hà thủ ô 
• 5g đại táo 
• Trần bì, sinh khương mỗi loại 3g

Sắc tất cả các vị thuốc trên với 600ml nước, đun trên lửa vừa cho tới khi thuốc cạn còn 200ml. Tắt bếp và chia đều nước thuốc thành 3 - 4 lần uống trong ngày. 

- Bài thuốc chữa nôn mửa, đau bụng, táo bón nhẹ 

Chuẩn bị: 

• 4g cam thảo 
• 7g đại hoàng 

Sắc thuốc với 300ml lấy nước uống, uống hết thuốc trong ngày. Mỗi ngày 1 thang sẽ thấy bệnh dần cải thiện. 

- Bài thuốc chữa ho, tiêu đờm 

Chuẩn bị: 

• 60g cam thảo bắc 
• Cát cánh, kinh giới, bách bộ mỗi loại 200g 
• 100g trần bì 

Đem tán nhỏ tất cả vị thuốc trên, mỗi ngày uống 3 lần mỗi lần từ 1 - 3g. Nên uống sau ăn và trước khi đi ngủ, không uống vượt quá 9g thuốc mỗi ngày. Bên cạnh đó, người bệnh cũng có thể điều chế thuốc thành cao lỏng. 

Cam thảo bắc có thể được tán thành bột mịn hoặc điều chế thành dạng cao

- Bài thuốc hỗ trợ điều trị viêm loét dạ dày 

Bài thuốc đơn giản bạn chỉ cần chuẩn bị cam thảo bắc và nước cất hòa tan theo tỷ lệ 2:1. Ngày uống thuốc 3 lần mỗi lần chỉ uống 1 chén nhỏ. 

Lưu ý: Không nên thực hiện bài thuốc quá 3 tuần. 

- Bài thuốc chữa viêm họng mãn tính 

Chuẩn bị cam thảo bắc sống, rửa sạch sau đó hãm với nước sôi giống như hãm trà, uống trà cam thảo liên tục trong ngày mỗi lần chỉ uống 1 ngụm nhỏ sẽ thấy triệu chứng cải thiện. 

- Bài thuốc dành cho người bị ho lao, ho dai dẳng nhiều ngày

Để thực hiện bài thuốc này bạn cần chuẩn bị cam thảo bắc nướng rồi tán thành bột mịn. Pha 4g bột với nước ấm, chia thuốc thành 4 - 5 lần uống mỗi ngày. Kiên trì thực hiện sau 5 ngày sẽ thấy bệnh đỡ dần. 

- Bài thuốc chữa ho, khó thở 

Chuẩn bị: 

• Cam thảo bắc, hạnh nhân, ma hoàng mỗi loại 6g 
• 18g thạch cao 

Sắc thuốc lấy nước uống mỗi ngày uống 1 thang cho tới khi triệu chứng dứt hẳn. 

- Bài thuốc bổ huyết, dành cho người xanh gầy, người thiếu máu 

Chuẩn bị: 

• Cam thảo bắc, đương quy, hoàng kỳ, bạch thược, trần bì, nhục quế mỗi vị 10g 
• Ngũ vị tử, thục địa, phục linh, bạch truật, nhân sâm mỗi vị 7,5g 
• 5g viễn chí 

Sắc dược liệu lấy nước uống, mỗi uống 3 lần.

- Bài thuốc cho người bị mất ngủ, tiêu hóa kém

Chuẩn bị:

• Cam thảo bắc, viễn chí, đương quy mỗi vị 4g 
• Hoàng kỳ, hắc táo nhân, phục thần, bạch truật mỗi vị 12g 
• Mộc hương và đẳng sâm mỗi loại 6g 

Sắc thuốc uống mỗi ngày 1 thang. Chia đều thành 3 lần uống nên uống trước bữa ăn để đạt được hiệu quả cao nhất. Kiên trì uống 3 - 4 tuần sẽ thấy sự khác biệt. 

Cam thảo bắc thuốc nam hỗ trợ thanh nhiệt, giải độc, ngủ sâu giấc

IV. Lưu ý khi sử dụng dược liệu Cam Thảo Bắc

Muốn quá trình sử dụng cam thảo bắc đạt hiệu quả cũng như đảm bảo an toàn bạn cần lưu ý một vài vấn đề sau: 

• Dùng nhiều sản phẩm chiết xuất rễ cam thảo bắc hoặc ăn quá nhiều rễ của dược liệu này có thể khiến ứ đọng nước trong cơ thể và gặp vấn đề liên quan đến hoạt động chuyển hóa. 
• Trường hợp lạm dụng hoặc dùng quá liều rễ cam thảo bắc sẽ có nguy cơ dẫn đến hạ kali trong máu, từ đó khiến cơ yếu dần. Không những vậy nó còn gây tăng huyết áp, tim đập không đều vì thế người bị cao huyết áp không nên uống dược liệu này. 
• Dược liệu có thể gây tương tác với thuốc đặc biệt là thuốc hạ kali, thuốc trị viêm, thuốc tránh thai, thuốc lợi tiểu, thuốc cho người bị huyết áp cao, thuốc có tác dụng gây loãng máu…. 
• Tuyệt đối không tự kết kết hợp cam thảo bắc với nhân trần bởi cam thảo có tác dụng giữ nước trong khi đó nhân trần lại được biết đến là vị thuốc dân gian có khả năng giúp đào thải. Do đó khi kết hợp 2 dược liệu này vừa không có hiệu quả lại vừa tiềm ẩn nguy hiểm đến sức khỏe. 
• Phụ nữ đang mang thai không dùng cam thảo bắc để giải khát hay dùng với bất cứ mục đích nào khác bởi trong dược liệu có chứa hoạt chất glycyrrhiza có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình phát triển não bộ của thai nhi, thậm chi nặng hơn còn dọa sinh non, sảy thai. 
• Không kết hợp cam thảo bắc với đại kích, nguyên hoa, cam toại, hải tảo để tránh gây ngộ độc. 

Có thể thấy cam thảo bắc là dược liệu mang đến nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Là vị thuốc từ tự nhiên ít gây độc tuy nhiên nếu quá lạm dụng hoặc dùng quá liều có thể gây tác dụng phụ không mong muốn. Chính vì thế, trước khi sử dụng bạn nên tham khảo ý kiến từ bác sĩ hoặc lương y để được tư vấn về liều dùng phù hợp.

||Tham khảo bài viết khác:

• Cây cát cánh là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?
• Cây cam thảo đất và những công dụng thần kỳ “không ngờ tới”!
• Cây Bạch Truật là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?