Cây dành dành là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?

Cây dành dành từ lâu được biết tới là loại cây cảnh quen thuộc, tuy nhiên ít ai biết rằng nó còn là dược liệu quý với hàng loạt công dụng chữa bệnh khác nhau có thể kể tới như chữa đau mắt, viêm gan, bí tiểu….Để hiểu hơn rõ hơn về công dụng cũng như bài thuốc chữa bệnh từ loại thảo dược này hãy tìm theo dõi những thông tin có trong bài chia sẻ dưới đây. 

I. Thông tin chung về cây dành dành 

• Tên thường gọi: dành dành 
• Tên gọi khác trong dân gian: chi tử, thủy hoàng chi, mác làng cương (tên gọi của người Tày). 
• Tên khoa học: Gardenia jasminoides Ellis, họ Rubiaceae.
• Bộ (ordo): Gentianales
• Chi (genus): Gardenia
• Giới (regnum): Plantae
• Họ (familia): Rubiaceae
• Loài (species): G.jasminoides

Hình ảnh cây Dành Dành

• Là cây thân nhỏ, chiều cao trung bình từ 1m - 2m, thân cây thẳng có phân thành nhiều nhánh.  
• Lá màu xanh đậm, hình bầu dục mọc đối nhau, mặt dưới lá hơi bóng có màu nhạt hơn. 
• Hoa dành dành màu trắng mọc nhiều ở đầu cành. Khi sắp tàn hoa sẽ chuyển sang màu vàng nhạt. 
• Quả màu vàng hình bầu dục, dài trung bình 3cm, bên trong thịt quả có nhiều hạt, vị đắng. 

1.1 Phân bố 

Cây mọc nhiều ở vùng ẩm ướt gần nơi ao nước, sông hồ. Ở Việt Nam nó chủ yếu mọc nhiều ở khu vực Nam Bộ. Bên cạnh đó, ngoài việc để chữa bệnh cây còn được trồng với mục đích làm cây cảnh. 

1.2 Bộ phận sử dụng 

Rễ, quả, lá là bộ phận được sử dụng nhiều nhất của cây. Thông thường mùa thu hái quả sẽ bắt đầu vào tháng 8 hoặc tháng 10 hàng năm còn rễ và lá cây có thể thu hái quanh năm. 

• Phần lá sau khi thu hoạch người ta thường rửa sạch sau đó sử dụng trực tiếp. Tương tự rễ cũng được rửa sạch, thái thành từng lát mỏng sau đó phơi khô để dùng làm thuốc. 
• Quả dành dành khi chín sẽ được thu hái xuống sau đó phơi khô hoặc sấy khô để dùng làm thuốc với tên gọi là chi tử. Để sử dụng thành dược liệu bạn có thể bào chế theo 1 trong 2 cách sau: 
• Cách bào chế chi tử khi sao vàng: bóc vỏ bên ngoài lấy hạt bên trong tiếp theo sao trên lửa vừa cho tới khi hạt chuyển sang màu vàng nâu là có thể dùng. 
• Tiêu chi tử: bóc sạch vỏ, lấy hạt đem sấy khô rồi sao tiếp trên chảo khi thấy vỏ ngoài hạt vàng xém, bẻ ra bên trong hạt màu hơi thẫm thì tắt bếp để nguội. 

||Lưu ý: nên bảo quản dược liệu sau khi điều chế ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh để ẩm mốc gây hại đến sức khỏe.  

Dành dành là thảo dược được sử dụng phổ biến trong cả đông y và y học hiện đại 

II. Cây dành dành có tác dụng gì?

2.1 Tác dụng trong y học hiện đại

Theo nghiên cứu dược lý từ trước đó cây thuốc dành dành mang đến nhiều lợi ích tốt cho sức khỏe nổi bật có thể kể đến như: 

• Tác dụng cầm máu: khi quả dành dành đốt cháy thành than có thể giúp cầm máu tức thì và hiệu quả. 
• Tác dụng lợi mật: dịch chiết trực tiếp từ quả dành dành mang đến hiệu quả trong việc làm tăng co bóp túi mật từ đó làm tăng hoạt động tăng tiết mật. 
• Kháng khuẩn: nước sắc từ thảo dược này có thể hỗ trợ ức chế vi khuẩn tụ cầu vàng, trực khuẩn mủ xanh và trực khuẩn lỵ. 
• Ổn định huyết áp  
• Ức chế tế bào ung thư
• Giúp ức chế trung khu sinh nhiệt
• Hỗ trợ chữa bong gân, đau chân do gãy xương 
• Chữa viêm gan, vàng da, đau mắt…. 

2.2 Theo y học cổ truyền 

Ngoài ra theo y học cổ truyền loại dược liệu này nổi bật với tính hàn, vị đắng quy vào kinh phế, tâm, tam tiêu: 

• Quả dành dành mang đến công dụng thanh nhiệt, cầm máu, lợi tiểu, tá hỏa 
• Trong đông y thường chủ trị chứng đi ngoài ra máu, chảy máu cam, mất ngủ, thổ huyết, tâm phiền rạo rực, hoàng đản hoặc bệnh liên quan đến hệ tiết niệu.

Xem thêm: Cây nhọ nồi có tác dụng gì? 12+ Công dụng ít ai biết đến

III. Cây dành dành trị bệnh gì? 

 - Bài thuốc chữa nôn ra máu, chảy máu cam 

Nguyên liệu cần chuẩn bị: 

• 16g dành dành 
• 20 bạch mao căn 
• Tri mẫu, hoàng cầm, xích thược, trắc bách diệp mỗi loại 12g 
• 8g cát cánh 
• 4g cam thảo. 

Cách thực hiện đơn giản người bệnh chỉ cần rửa sạch các vị thuốc sau đó sắc lấy nước uống hàng ngày. Mỗi ngày 1 thang để bệnh sớm được cải thiện. 

 - Bài thuốc chữa bệnh nhiễm trùng, sốt, khó chịu trong người

Chuẩn bị: 

• 12g quả dành dành 
• 40 - 60g hoàng kỳ
• Liên kiểu, sinh địa mỗi thứ 20g 
• Xích thược, phòng phong, hoàng bá, cam thảo mỗi vj 12g 

Sắc thuốc lấy nước uống, uống thuốc khi còn nóng và uống hết thuốc trong ngày không để thuốc qua đêm. 

 - Bài thuốc chữa đau mắt đỏ 

Cần dùng một vài lá dành dành tươi. Sau đó rửa sạch lá rồi tráng lại với nước sôi để loại bỏ vi khuẩn và bụi bẩn còn bám lại trên lá. Cuối cùng giã nát lá, cho phần lá thuốc vừa dã vào miếng gạc mỏng rồi đắp lên vị trí mắt bị đau. 

Lưu ý: bài thuốc này người bệnh cần rửa sạch lá để hạn chế gây viêm nhiễm ngược. 

 - Bài thuốc chữa nóng dạ dày 

Chuẩn bị: 8 - 9 quả dành dành tươi 

Cách thực hiện: 

• Sao quả dành dành cho tới khi quả chuyển sang màu đen. Sắc quả với nước lấy thuốc uống trong ngày. 
• Người bệnh có thể sắc thuốc kết hợp với gừng tươi để hiệu quả chữa bệnh phát huy tốt hơn. 

> Đọc thêm: 

• Cây hoàng bá là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?
• Bạch giới tử cây là gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?
  

 - Bài thuốc chữa sỏi tiết niệu, tiểu són, tiểu bí 

Chuẩn bị: Rễ dành dành, kim tiền thảo, lá mã đề mỗi loại 12g 

Cách thực hiện: 

• Rửa sạch nguyên liệu, sau đó sắc lấy thuốc uống hàng ngày. 
• Mỗi ngày sắc 1 thang, áp dụng theo liệu trình cho tới khi thấy bệnh cải thiện (mỗi liệu trình kéo dài 10 ngày). 

Hỗ trợ cải thiện chứng tiểu bí, tiểu rắt an toàn hiệu quả ngay tại nhà 

 - Bài thuốc đắp cho người bị bong gân, đau nhức xương khớp 

Chuẩn bị: quả dành dành (số lượng tùy vào nhu cầu sử dụng). 

Cách thực hiện: 

• Dã nát nguyên liệu vừa chuẩn bị rồi tán thành bột mịn. Thêm nước trộn với bột để tạo thành hỗn hợp sền sệt. 
• Thêm vài giọt rượu trắng vào hỗn hợp thuốc, trộn đều sau đó đắp lên vùng bị bong gân, đau nhức. Mỗi ngày đắp 1 lần để sớm cải thiện tình trạng. 

 - Bài thuốc hỗ trợ điều trị vàng mắt, vàng da, viêm gan 

Chuẩn bị: 

• 12g dành dành 
• 24g nhân trần + thêm chút đường trắng 

Cách thực hiện: 

• Sắc thuốc với 600ml nước lọc, đun trên lửa vừa cho tới khi thuốc cạn còn 100ml thêm đường khuấy đều. 
• Chia thuốc thành 3 lần uống mỗi ngày. 

 - Bài thuốc hỗ trợ điều trị tiểu ra máu 

Chuẩn bị: 30 - 50g quả dành dành tươi thái ngang rồi sắc lấy nước uống mỗi ngày. Duy trì thực hiện trong vài tuần sẽ thấy bệnh cải thiện rõ rệt. 

Cây dành dành không chỉ là một loài cây có giá trị về mặt thẩm mỹ, mà còn là một nguồn tài nguyên quý giá trong việc điều trị nhiều vấn đề sức khỏe. Đây cũng chính là 1 thành phần quan trọng để sản xuất ra nhiều loại thuốc chữa bệnh quan trọng. Tuy nhiên, việc sử dụng cây này cần được thực hiện một cách cẩn thận và thông qua sự tư vấn của các chuyên gia. Hi vọng những thông tin chia sẻ trên Dược phẩm Thái Minh sẽ hữu ích cho bạn đọc.

||Tham khảo bài viết khác:

• Cây Vọng Cách là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?
• Ích mẫu là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?
• Ô Dược là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?