Cây xá xị là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?

Cây xá xị thường được biết đến là loại cây thân gỗ dùng trong mỹ nghệ hay xây dựng. Nhưng bên cạnh đó, đây cũng là loại cây có nhiều lợi ích trong việc chữa bệnh. Để hiểu rõ hơn về công dụng cây xá xị, cùng Dược Thái Minh tìm hiểu thông tin chia sẻ dưới đây nhé!

I. Cây xá xị là cây gì?

Cây xá xị hay còn gọi là Vù hương tên khoa học là Cinnamomum parthenoxylon (Jack) Meisn. Nó có tác dụng trừ tê thấp, bụng đầy trướng, đau dạ dày, ho gà (rễ).

1.1 Đặc điểm cây xá xị lá to

• Loại cây to, cao từ 20 - 25mm, thân hình trụ, thẳng gốc phình to. Vỏ màu xám nâu, nứt và bong ra từng mảng nhỏ. 
• Cành non thô, có cạnh và màu lục xám. 

Dược liệu hỗ trợ giảm đau xương khớp

• Loại lá cây này mọc so le, hình trứng, bầu dục hoặc trái xoan, dài từ 6 - 15cm, rộng từ 3 - 8cm, gốc hình nêm, đầu có mũi nhọn ngắn, 2 mặt nhẵn, cuống lá mảnh, dài 1.5 - 3cm.
• Cụm hoa mọc ở đầu cành hoặc kẽ lá thành chùy hay tán, ngắn hơn lá; hoa màu trắng vàng, hoa bao và nhị lép có lông thưa ở gốc.
• Quả mọng, có hình cầu, đường kính 6 - 8mm, bao bọc trong đế hình cốc, mép khía răng và khi chín có màu xám vàng hoặc tím đen, mùi thơm. 
• Mùa hoa từ tháng 3 - 6; mùa quả từ tháng 7 - 9.

1.2 Cây xá xị có mấy loại?

Hiện nay, xá xị được chia thành 2 loại:

• Xá xị đỏ: Khi khai thác nó có màu đỏ sẫm so với nhiều loại cây khác để lâu ngày. Loại gỗ này thường mang ý nghĩa may mắn và đây lý do tại sao nó thường được chọn để làm các sản phẩm trong phong thủy đắt tiền.
• Xá xị xanh: Cây có có màu nâu nhạt và có mùi thơm nhẹ hơn xá xị đỏ, có khả năng chịu nước cao. 

Hình ảnh cây xá xị rừng

1.3 Phân bố, sinh thái

 - Phân bố: 

• Xá xị thường sinh sống ở một số vùng rừng nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới, độ cao từ 300 - 900m, trên nhiều loại đất có tầng đất thịt dày và tương đối màu mỡ. Chẳng hạn như Trung Quốc, Ấn độ, Indonesia,... 
• Tại Việt Nam, nó thường phân bố rải rác ở một số tỉnh như Cao Bằng, Quảng Ninh, Thái Nguyên, Quảng Bình, Nghệ An, Quảng Trị, Quảng Nam, Thừa Thiên Huế,... 

 - Sinh thái:

• Là loại cây gỗ lớn trong quần xã rừng nhiệt đới, thường tham gia vào tầng lập tán 20 - 25m; khi còn nhỏ rất ưa ẩm và chịu bóng.
• Cây chỉ có thể ra hoa quả nhiều khi vươn tới tầng lập tán, gieo giống tự nhiên chủ yếu từ hạt. Tuy nhiên, lượng cây con được thấy dưới tán rừng không nhiều.

1.4 Bộ phận sử dụng

Bộ phận sử dụng của xá xị là: Rễ, thân, lá, quả.

1.5 Tính vị, công năng

Xá xị có vị cay, tính ôn, hơi đắng, rễ và thân có tác dụng ôn trung, tán hàn, hóa trễ và tiêu thực. Lá cây có tác dụng chỉ huyết, khư phong trừ thấp, chỉ thống. Quả có tác dụng giải biểu, thấu chẩn, thoái nhiệt, chỉ khái. 

1.6 Thành phần hóa học

Trong lá, gỗ, thân, rễ xá xị có chứa 2 - 4% tinh dầu với thành phần chủ yếu là salíol (75%), p – pinen phelandren, eugenol và aldehyd cinamic. Trong hạt có nhiều dầu béo.

>> Xem thêm:

• Cây đơn châu chấu - Vị thuốc quý trong kho tàng thuốc dân gian!
  

II. Cây xá xị có tác dụng gì?

Hiện nay, xá xị thường được sử dụng dưới dạng tinh dầu dùng để điều trị cho những người bị xương khớp, huyết áp cao, hệ thống miễn dịch yếu,... Dưới đây là tác dụng của cây xá xị:

Xá xị thường được dùng dưới dạng tinh dầu 

2.1 Hỗ trợ các bệnh lý về đường hô hấp

Tinh dầu vù hương có khả năng hóa lỏng, đẩy chất nhầy và đờm ra khỏi đường hô hấp. Bởi các chất trong tinh dầu này hoạt động tương tự như một loại thuốc có tác dụng long đờm, hạn chế bệnh lý đường hô hấp, nhanh hồi phục hơn. Điều này giúp tránh tình trạng ứ đọng đờm gây thở, đờm vào đường hô hấp dưới. Đặc biệt, nó còn hữu ích với trẻ nhỏ chưa có khả năng tự đẩy đờm ra ngoài do phản xạ ho còn kém.

Ngoài ra, mọi người còn có thể sử dụng tinh dầu xá xị kết hợp với tinh dầu tràm để ngửi khi khó chịu, ngạt mũi hay dùng để xông hơi cho tinh dầu vào sâu hơn. 

2.2 Khử trùng, sát khuẩn trên da

Tinh dầu xá xị cũng giống một số loại tinh dầu khác, cũng là chất khử trùng hiệu quả giúp ức chế sự phát triển của một số loại nấm, vi khuẩn, virus và ký sinh trùng,... Không chỉ vậy, mùi thơm của tinh dầu còn giúp loại bỏ nhẹ nhàng vi sinh vật gây bệnh trên vết thương. Nếu chẳng may bị thương, hãy thử thoa nhẹ một lớp tinh dầu lên trên để sát khuẩn và làm nhanh lành vết thương. 

2.3 Hỗ trợ giảm đau do tê thấp

Tinh dầu xá xị được nhiều người sử dụng như một biện pháp giảm đau từ thiên nhiên khá hiệu quả. Bởi nó có tác dụng giảm viên tăng tuần hoàn tại chỗ từ đó giảm cảm giác đau viêm do bị bệnh lý xương  khớp.

Tinh dầu xá xị có tác dụng tuần hoàn, giảm cảm giác đau do các bệnh lý xương khớp

Thực chất, bản chất chống viêm của các thành phần trong tinh dầu dù không có safrole thì vẫn có tác dụng làm dịu các mô, kích thích lưu lượng máu để khớp được bôi trơn. Ngoài ra, khi pha loãng tinh dầu nó còn dùng để xoa bóp nhằm giảm đau đầu, đau nhức cơ xương khớp.

2.4 Hỗ trợ một số cơ quan trong cơ thể

Ngoài việc giúp tăng cường lưu thông máu, các hoạt chất trong tinh dầu xá xị còn thực hiện nhiều hoạt động cần thiết cho cơ thể. Loại tinh dầu này còn kích thích nội tiết tố, hỗ trợ tiêu hóa, kiểm soát sự dịch mật, điều hòa kinh nguyệt,...

2.5 Chống lão hóa, làm đẹp da

Tinh dầu xá xị có chức năng hỗ trợ quá trình chăm sóc da, giúp da săn chắc hơn, tránh bị tổn thương dưới tác động của ánh nắng mặt trời. Đồng thời, nó còn giúp ngăn ngừa chảy xệ, giúp quá trình lão hóa chậm hơn. Không chỉ vậy, tinh dầu này còn cải thiện tình trạng da bị mụn, lỗ chân lông to,... 

2.6 Giảm stress, mệt mỏi

Áp lực công việc, cuộc sống sẽ khiến chúng ta căng thẳng, mệt mỏi thì việc sử dụng tinh dầu có mùi thơm dịu nhẹ sẽ cải thiện căng thẳng. Dầu xá xị có thể giảm lo lắng, dịu hệ thần kinh, đẩy lùi tình trạng stress.

Hỗ trợ giảm stress, mệt mỏi với tinh dầu xá xị

 - Cách dùng: Thêm khoảng 5 giọt chiết xuất tinh dầu vào bồn tắm, ngâm và thư giãn khoảng 10 - 15 phút. Hương thơm nhẹ nhàng cũng như những hoạt chất có lợi từ dầu sẽ giúp ích cho việc thư giãn.

2.7 Giảm sự khó chịu ở dạ dày

Tinh dầu xá xị giúp hoạt động tiêu hóa diễn ra trơn tru, cải thiện những vấn đề khó chịu ở dạ dày và cùng các cơ quan tiêu hóa. Cách dùng khá đơn giản, chỉ cần thêm 2 giọt dầu vào lòng bàn tay, xoa bóp nhẹ nhàng từ 15 - 20 phút lên vùng bụng.

2.8 Cải thiện sinh lý

Một trong những tác dụng cải thiện tình trạng rối loạn cương dương ở giới – vấn đề ảnh hưởng tới chức năng sinh dục. Từ đó, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và gìn giữ hạnh phúc gia đình.

Cách dùng đối với nam giới bị xuất tinh sớm: Dùng 2 - 3 giọt tinh dầu xá xị xoa đều lên vùng ngực giúp kéo dài thời gian cương dương. Ngoài ra, bạn có thể xoa lên bàn tay để hít thở mùi thơm dịu nhẹ, giúp thư giãn và cải thiện mối quan hệ vợ chồng tốt hơn. 

2.9 Tăng cường thị lực

Những người gặp phải vấn đề về thị lực như mỏi mắt, đau nhức mắt, mờ mắt, cận thị có thể sử dụng 1 giọt tinh dầu xá xị thoa đều lên lòng bàn tay rồi úp 2 bàn tay lên vùng mắt khoảng 1 - 3 phút. Thực hiện đều đặn 2 lần/ ngày để cải thiện các vấn đề về mắt. Lưu ý, không chạm tay có dính dầu vào trong mắt. 

III. Lưu ý khi sử dụng cây xá xị chữa bệnh

Lưu ý khi sử dụng cây xá xị

• Trẻ em dưới 3 tuổi, phụ nữ mang thai, người mắc bệnh mạn tính không nên tự ý sử dụng mà cần dùng theo sự hướng dẫn của y bác sĩ.
• Người có cơ địa dị ứng nên thử dùng một lượng nhỏ trước khi dùng nhiều, ngưng sử dụng khi xuất hiện dấu hiệu dị ứng.
• Chỉ dùng để hỗ trợ điều trị bệnh, không dùng tinh dầu để thay thế thuốc chữa bệnh cũng như những trường hợp cần can thiệp y tế cần thiết. 

Từ lâu cây xá xị thường được sử dụng để làm đồ mỹ nghệ, nhưng thực chất đây lại là loại cây có rất nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, việc sử dụng không nên quá lạm dụng để tránh những tác động không tốt đến sức khỏe con người.

||Tham khảo bài viết khác:

• Những cây thuốc nam chữa bệnh xương khớp hiệu quả
• 10 Cây thuốc nam chữa đau lưng cực hiệu quả ít ai biết
• Top 10+ Thuốc xương khớp của Mỹ được sử dụng phổ biến
• Tác dụng phụ của cây xương khỉ và những lưu ý cần biết