Sâm đại hành có tính ấm, vị ngọt giúp bổ máu, thông huyết,

Sâm đại hành thảo dược quý trong kho tàng thuốc dân gian Việt Nam. Với tính ấm, vị ngọt mang đến hiệu quả trong việc cải thiện chứng thiếu máu, giúp thông huyết, bổ huyết….Cùng với đó nó còn mang đến nhiều công dụng khác tốt cho sức khỏe không phải ai cũng biết. Để hiểu rõ hơn về loại dược liệu này cũng như lợi ích tuyệt vời nó mang đến cho sức khỏe ra sao cùng theo dõi thông tin có trong bài viết dưới đây.

I. Đặc điểm khoa học, thành phần

1.1 Tên khoa học

Sâm đại hành trong dân gian được biết tới là vị thuốc quý với hàng loạt công dụng khác nhau đặc biệt phần thân củ sâm có hình dạng hơi phình to giống củ hành. Do đó nó được gọi với tên là sâm đại hành.

• Tên gọi khác trong dân gian: tỏi đỏ, kiệu đỏ, hành lào, tỏi lào…..
• Tên khoa học: Eleutherine bulbosa
• Họ: Iridaceae
• Loài: E. bulbosa
• Chi: Eleutherine
• Giới: Plantae

Cây Sâm Đại Hành

Thuộc giống cây thân thảo sống lâu năm. Lá cây dài có hình mũi mác, trên thân lá có đường gân chạy song song và lá tập trung nhiều ở phần gốc. Thân cây phình to hơi dài, bên ngoài có vỏ màu nâu đỏ. Củ sâm dài trung bình từ 4 - 5cm, phần nhân bên trong củ có màu đỏ xen với đó là màu trắng của vòng tròn đồng tâm.

Hoa hành lào có màu trắng hoặc vàng nhạt mọc theo từng chùm. Chúng mọc theo kiểu tái sinh và đẻ nhiều nhánh con do đó cách trồng sâm đại hành rất đơn giản bạn có thể trồng cây mới bằng cách sử dụng nhánh cây trồng nhánh cây con. 

1.2 Bộ phận sử dụng 

Hiện nay bộ phận được sử dụng nhiều nhất ở loại thảo dược này là củ và rễ. Chu kỳ phát triển của cây trung bình từ 1 - 2 năm và thời gian thu hoạch cây thường vào mùa đông hàng năm. Khi này thân cây tàn lụi phần củ sâm sẽ được thu hoạch về, rửa sạch, tách vỏ, thái thành từng lớp dọc rồi đem phơi khô làm thuốc. 

1.3 Thành phần hoá học của sâm đại hành

Theo nghiên cứu thành phần hoạt chất chính có chứa trong loại của loại sâm này có chứa Eleutherol, Eleutherin, Isoeleutherin kết hợp với đó là một vài hợp chất khác đem đến tác dụng trên một số loại vi khuẩn như Diplococcus pneumonia, Staphylococcus aureus, Streptococcus hemolyticus….

>> Xem thêm: Những cây thuốc nam trị thiếu máu não an toàn, lành tính!

II. Tác dụng của sâm đại hành

 - Kháng virus

Trong nhiều nghiên cứu cho thấy trong thành phần của sâm đại hành có chứa isoeleutherol và isoeleutherine có tác dụng chống virus, ức chế sự tăng trưởng của virus HIV. 

 - Kháng nấm

Bên cạnh tác dụng kháng virus nó còn có khả năng kháng nấm hiệu quả, cụ thể:

• Sản phẩm được chiết xuất từ củ sâm đại hành thuộc loài E. palmifolia bằng cách sử dụng dung môi đã cho thấy hiệu quả kháng nấm Trichophyton mentagrophytes và Candida albicans ở nồng độ 20 mg/mL và 200 mg/mL. 
• Tinh dầu chiết xuất trực tiếp từ sâm đại hành loài E. bulbosa giúp ức chế nấm nhiễm trùng Malassezia furfur hình thành trên da và nó cũng là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh lang ben.

Sâm đại hành chữa viêm họng, chống oxy hóa là công dụng nổi bật nhất của thảo dược này

 - Ngăn chặn biến chứng của bệnh đái tháo đường 

Đường huyết của người mắc đái tháo đường sẽ tăng cao, tăng không kiểm soát sẽ tăng nguy cơ rối loạn nội mô từ đó có thể gây di chứng lên đa mạch. Quá trình này gọi là stress oxy hóa, chính vì thế mọi phương pháp điều trị đều nhằm mục đích ức chế quá trình này. Trong đó, trong nghiên cứu về in vitro và in vivo đã chỉ ra rằng thành phần hoạt chất có trong sâm đại hành có thể ngăn chặn được stress oxy hóa.

> Xem thêm: Thực hư về 10 loại cây thuốc nam trị tiểu đường hiệu quả

 - Chữa lành vết thương dưới da 

Các thành phần như flavonoid, phenolic có trong loại thảo dược này có công dụng giống với thuốc kháng sinh giúp đẩy nhanh tốc độ làm lành vết thương ngoài da. Đặc biệt các sản phẩm chiết xuất từ sâm đại hành được bào chế dưới dạng dưới dạng gel bôi sẽ có tác động trực tiếp lên biểu bì da nhờ đó nó còn được sử dụng để chữa trị vết thương có mủ hoặc vết bỏng trên da. 

 - Tác dụng giống với chất chống oxy hóa 

Sâm đại hành tốt không? Nếu bạn đang đối mặt với tình trạng stress oxy hóa bởi chế độ ăn uống chưa khoa học hay thói quen sinh hoạt không lành mạnh như hút thuốc lá thường xuyên, uống quá nhiều bia rượu…..Thì sâm đại hành chính là “cứu tinh” giúp chống lại stress oxy hóa một cách hiệu quả. Từ đó hỗ trợ đẩy lùi nguy cơ tổn thương tế bào, giảm mắc bệnh lý khác đồng thời tăng cường sức khỏe. 

Ngoài những tác dụng trên, sâm đại hành còn mang đến một vài công dụng khác như:

• Cải thiện chứng khó ngủ, ngủ không sâu giấc, kém ăn 
• Hỗ trợ điều trị viêm phế quản, ho 
• Chữa mụn nhọt, tổ đỉa, vảy nến
• Chữa đau nhức xương khớp 
• Giúp bổ máu, tăng sản sinh tế bào hồng cầu

>> Xem thêm: Cách sử dụng hồng sâm dạng nước hiệu quả và lưu ý cần biết

III. Bài thuốc chữa bệnh từ Sâm đại hành 

Với những lợi ích vượt trội trên thảo dược này thường được ứng dụng vào các bài thuốc dân gian sau:

• Bài thuốc chữa mất ngủ, thiếu máu: chuẩn bị 30g sâm đại hành + 14g lạc tiên. Sắc vị thuốc trên uống mỗi ngày, mỗi ngày 1 thang sau thời gian ngắn sẽ thấy bệnh tiến triển tích cực. 
• Bài thuốc chữa mụn nhọt: sâm đại hành, thương nhĩ tử, kim ngân hoa mỗi loại 12g. Sắc lấy nước uống hàng ngày cho tới khi tình trạng da dần được cải thiện. 
• Bài thuốc chữa ho: sâm đại hành trị ho là công dụng nổi bật của thảo dược này. Để thực hiện bài thuốc bạn chỉ cần chuẩn bị sâm + rẻ quạt khô mỗi thứ 14g, sắc thuốc uống mỗi ngày 1 thang. 
• Bài thuốc chữa sưng khớp do chấn thương: cần dùng 50g sâm đại hành tươi, rửa sạch giã nát rồi xào với giấm. Đắp hỗn hợp thuốc lên vết thương, thực hiện từ 1 - 2 lần/ngày. 
• Bài thuốc chữa bệnh chàm, chốc đầu ở trẻ em: không chỉ với người lớn mà với lợi ích sâm đại hành còn được chứng minh trên trẻ nhỏ đặc biệt là trẻ đang mắc bệnh ngoài da như chàm, chốc đầu. Để thực hiện bài thuốc này rất đơn giản bố mẹ chỉ cần nấu dược liệu thành cao sau đó viên thành từng viên vừa uống. Uống mỗi ngày 12 - 14 viên hoặc có thể sử dụng cao đặc để bôi trực tiếp lên vùng da cần điều trị.
• Bài thuốc hỗ trợ cải thiện đau lưng, đau khớp: sử dụng sâm đại hành loại tươi xào với rượu. Sau đó cho vào khăn vải đắp lên vùng lưng đau nhức.
• Bài thuốc chữa rắn cắn: lấy thảo dược này giã nát, phần nước uống trực tiếp còn phần bã đắp trực tiếp lên vị trí bị rắn cắn.

Cách sử dụng sâm đại hành khác nhau tùy vào bệnh lý của người bệnh

- Bài thuốc viêm họng, viêm amidan, viêm phổi

• 3g sâm đại hành
• Sài đất, vỏ rễ cây cau, bách bộ, cỏ nhọ nồi, mạch môn mỗi vị thuốc 12g
• Sắc toàn bộ nguyên liệu vừa chuẩn bị trên, nước thuốc thu được chia đều thành 3 lần uống mỗi ngày.

- Bài thuốc bổ huyết, chữa tê thấp

• Sâm đại hành, cẩu tích, cốt toái bổ, độc hoạt, bạch chỉ, đương quy mỗi loại 50g. 
• 2 lít rượu trắng
• Ngâm dược liệu trên với 2 lít rượu uống dần (rượu ngâm càng lâu càng tốt).

> Có thể bạn quan tâm:

• Hạt sẻn (mắc khén) – Dược liệu chữa đau răng, phong tê thấp
• Cây cỏ xước chữa bệnh xương khớp, thoát vị đĩa đệm

- Bài thuốc chữa sa trực tràng

• chuẩn bị sâm đại hành + hoàng kỳ + đẳng sâm mỗi thứ 15g kết hợp với 6g xuyên khung. Sắc nguyên liệu trên lấy thuốc uống mỗi ngày.

Không thể phủ nhận công dụng của cây sâm đại hành đối với sức khỏe. Tuy nhiên bất cứ loại thảo dược tự nhiên nào khi quá lạm dụng hoặc sử dụng sai cách đều gây tác dụng phụ không mong muốn. Chính vì thế để đảm bảo an toàn sức khỏe trước khi sử dụng thảo dược này tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến từ bác sĩ đông y để được tư vấn tốt nhất cả về liều lượng và cách chế biến hợp lý.

||Tham khảo bài viết khác:

• Xương rồng Nopal là cây gì? Hình ảnh, đặc điểm, chữa bệnh gì?
• Cây quế chi là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh và chữa bệnh gì?